اختلال تیک که آن را به عنوان اختلال نورولوژیک نیز می شناسیم این تیک ها می توانند ساده یا پیچیده،صوتی و یا حرکتی باشند که معمولا در دوران کودکی نیز بروز می کنند و روش های مختلف برای درمان آن وجود دارد.
آشنایی با اختلال تیک
این تیک از دسته اختلالاتی می باشد که در دوران کودکی فرد نمایان می شود و به همین منظور در کلینیک ها شاهد حضور والدینی هستیم که با نگرانی زیاد در مورد این موضوع مراجعه می کنند. این تیک ها معمولا در سن هفت سالگی آغاز می شوند و اصلی ترین علت آن عدم توازن مغز می باشد. اختلال تیک ممکن است برای پدر و مادری که فرزندشان مبتلا به این مشکل می باشد یک حبس ابد باشد اما واقعیت این است که اغلب افراد مبتلا به این اختلال درمان پیدا می کنند و یا یاد می گیرند که چگونه رفتار کنند.
اختلال تیک معمولا به انقباضات عصبی تکراری و سریعی که منجر به تولید حرکات غیرارادی می شود گفته می شود به همین خاطر تذکر دادن به کودک در این موارد نه تنها رفتار او را بهتر نخواهد کرد بلکه با ایجاد اضطراب ممکن است آن را تشدید کنید. تیک عصبی می تواند از نوع ساده مثل شانه بالا انداختن،پلک زدن،باز شدن یک اندام،صاف کردن گلو و یا بالا کشیدن بینی باشد. البته ممکن است از نوع ترکیب چند تیک ساده باشد مثل بالا انداختن شانه و چرخش سر به صورت همزمان و یا در نوع دیگر آن که صوت را مرتبا تکرار می کند و معمولا آخرین کلمه شنیده می شود.
بهتر است بدانید که اغلب اختلال تیک بین سنین ۴ الی ۶ سال آغاز می شوند و در سال ۱۰ الی ۱۲ سالگی به اوج خود خواهد رسید و با افزایش سن و پا گذاشتن به دوران میانسالی از بین خواهد رفت. به همین منظور توصیه می شود که والدین نسبت به این گونه حرکات و تیک عصبی در کودکان بی توجه باشند البته تا جایی که باعث آسیب نشود. والدینی که کودک مبتلا به اختلال تیک دارند نبایستی کودک خود را به خاطر این رفتار ها تنبیه و یا سرزنش کنند زیرا کودک شما ندانسته مورد تنبیه قرار می گیرد و شما بایستی از این حرکات او یک هدف سودمند تفسیر کنید.
به طور کلی می توان گفت که چهار نوع اختلال عصبی وجود دارد که البته بر اساس عواملی مثل تیک حرکتی یا صوتی،مدت علائم تیک و سن شروع آن تقسیم بندی خواهند شد:
- اختلال توره
- اختلال تیک گذرا
- اختلال تیک مزمن
- اختلال تیک معین
توجه داشته باشید که شناسایی دو تیک از موارد بالا بر عهده روانپزشک می باشد. به طور کلی می توان گفت که در نوع توره تیک های متعدد حرکتی و صوتی وجود دارد که حداقل یک سال طول کشیده باشد. در نوع مزمن و گذرا تیک های حرکتی و صوتی جدا از یکدیگر قرار می گیرند و تیک مزمن تنها سال طول خواهد کشید اما نوع مزمن دوره ای بیش از یک سال را طی خواهد کرد. این نوع ها معمولا قبل از سن ۱۸ سالگی شروع خواهد شد و اما ممکن است در مواردی در سنین بالاتر بروز کند.
سیر بیماری اختلال عصبی:
بهتر است بدانید که این تیک در دوران کودکی شایع تر می باشد ولی در اغلب موارد گذرا است و درصد پسرانی که به این اختلال دچار می شوند نسبت به دختران بیشتر است. اوج شدت این اختلال سن ۱۰ الی ۱۲ سالگی می باشد که با افزایش سن و در حین نوجوانی کاهش پیدا می کند. البته درصد کمی از افراد نیز هستند که در کودکی با علائم این اختلال مواجه می شوند و با بزرگ تر شدن علائم آن خفیف تر خواهند شد و کودکانی که به این اختلال مواجه هستند فشاری را تحمل می کنند که البته پس از بروز تیک فروکش خواهد شد.
به طور کلی در این موارد هنگامی که تیک به دنبال احساس فشار می آید فرد آن را کاملا غیر ارادی نمی داند و حس می کند که قادر است آن را کنترل نماید. گاهی اوقات ممکن است فرد فکر کند که بایستی تیک خود را مرتب تکرار کند تا مطمئن شود که به درستی ادا شده است. بسیاری از افرادی که به این اختلال دچار هستند هیچ گونه مشکل و ناراحتی با عملکرد روزانه خود ندارند.
عواملی که در شدت تیک ها اثر خواهد گذاشت:
اتفاقات اضطراب زا و انجام کار های هیجان انگیز مانند انجام آزمون،شرکت در مراسم ها ممکن است سبب تشدید تیک ها شود.
گاهی ممکن است فرد مبتلا به تیک با شنیدن صدای دیگری تیکی جدید در او شکل بگیرد و به زبان بیاورد و طرف مقابل گمان کند که او از عمد این کار ار انجام می دهد.
توجه داشته باشید که موقعیت هایی که فرد در آن آرامش دارد و یا بر روی کاری تمرکز دارد درصد شدت تیک او کاهش پیدا خواهد کرد.
توجه داشته باشید که عواملی مثل عوارض دوران بارداری،سیگار کشیدن مادر هنگام بارداری،سن بالای پدر و وزن پایین هنگام تولد می تواند شدت تیک در فرد را تشدید کند.
بهتر است بدانید که بروز تیک ها در موقعیت های استراحت خانه،انجام کار و تکالیف تا حدودی کاهش پیدا می کند.
تمرکز ذهنی بر روی تیک که از انجام آن جلوگیری کنید باعث تشدید آن در دراز مدت خواهد شد.
بهتر است بدانید که سفت نگه داشتن بدن باعث تشدید تیک خواهد شد.
خودداری کردن و یا به تاخیر انداختن تیک می تواند منجر به تشدید آن شود.
روش های درمانی:
بهتر است بدانید که راه های فراوانی برای درمان تیک وجود دارد که ما در ادامه به بیان دو روش مهم و اساسی آن پرداخته ایم:
درمان رفتاری:
شناسایی موقعیت هایی که در آن تیک رخ خواهد داد. توجه داشته باشید که بایستی مواقعی که تیک بروز می کند و احساسی را که در فرد ایجاد می کند را به طور کامل ثبت کنید و به مرور موقعیت های شکل گیرنده تیک شناسایی خواهد شد و بایستی شما در موقعیت هایی قرار بگیرید که انجام تیک را سخت تر خواهند کرد و به مرور زمان با انجام ندادن آن از بین خواهد رفت.
درمان دارویی:
اغلب پزشکان برای درمان تیک های خفیف تا متوسط کلونیدین و گوانفاسین و برای تیک های متوسط تا شدید رسپریدون یا هالوپریدول تجویز خواهند کرد.
منبع : آرگا