دانستنی های جالب درباره پرنده چکاوک و آشنایی با انواع گونه های آن

  پرندگان زیبا و خوش آوازی بر روی کره زمین وجود دارند که چکاوک یکی از آنهاست. چکاوک پرنده ای خوش آواز و زیبا است که دارای بال و پری قهوه ای رنگ می باشد و همیشه در حال آواز خواندن است. آن ها ها بیشتر بر روی زمین راه میروند و لانه های خود را بر روی زمین می سازند. برای آشنایی بیشتر با این موجود زیبا و دوست داشتنی در این مطلب همراه ما باشید.

آشنایی با پرنده چکاوک

چکاوک در انگلیسی Lark نامیده شده است. چکاوک پرنده ای خوش آواز و وحشی بوده که از خانواده گنجشک سانان است، و بیشتر در مناطق کوهستانی و بیابان های ایران دیده می شوند. چکاوک ها گونه های مختلف با خصوصیات ظاهری متفاوتی دارند. اغلب چکاوک ها در کشورهای اروپایی و آسیایی دیده می شوند و بیشتر آنها قهوه ای رنگ هستند. بعضی نیز رنگ سفید، زرد و آبی در قسمت سینه خود دارند.

خصوصیات این پرنده

همان طور که گفته شد چکاوک ها گونه های مختلفی دارند و بیشتر به رنگ قهوه ای هستند. چکاوک ها اندازه های مختلفی دارند برخی تا ۲۵ سانتی متر طول داشته و بعضی از آنها ۱۵ سانتی متر طول دارند.

انگشت عقب در چکاوک ها از دیگر انگشتانشان بلند تر و تیز تر است و نشان دهنده شاخه نشینی این پرندگان است و دیگر ویژگی این پرندگان تمایل به راه رفتن و دویدن بر روی زمین است تا میل به پرواز کردن. چکاوک ها در زمانی که بر روی تخم خود نشسته باشند با دیدن دشمن به سمت او پرواز می کنند و توجه او را به خود جلب می نمایند تا از تخم های خود محافظت نمایند. به همین دلیل این نوع از چکاوک ها را چکاوک شبان فریب می نامند. یکی از شناخته ترین انواع چکاوک، چکاوک آسمانی است که در کشورهای آسیایی و اروپایی به خصوص ایران بیشتر دیده می شوند. این نوع چکاوک تاج کوچکی بر روی سر خود داشته و به گنجشک شبیه است. این نوع چکاوک بیشتر در مناطق کوهستانی و معتدل دیده می شود. نوع دیگر چکاوک که به چکاوک سنگلاخ و چکاوک بیابانی معروف است اکثرا در نقاط بیابانی و خشک دیده می شود.

چکاوک ها مثل دیگر پرندگان جفت گیری و لانه سازی و همچنین تخم گذاری را در فصل بهار و زمان گرم شدن هوا شروع می شوند. جفت گیری و تخم گذاری این پرندگان تا تابستان طول می کشد. اندازه تخم گذاری در این پرندگان متفاوت است اما به طور متوسط ۴ تا ۵ تخم در یک دوره می گذارند. آنها بر روی تخم خود خوابیده و تا زمان تبدیل شدن به جوجه صبر می کنند. تبدیل تخم چکاوک به جوجه حدود ۱۱ تا ۱۴ روز طول می کشد.

انواع مختلف چکاوک ها

 چکاوک ها گونه های مختلفی دارد که به بعضی از گونه های معروف آن اشاره می کنیم:

چکاوک درختی: نر و ماده ی این نوع چکاوک شبیه به هم هستند. این نوع از چکاوک کوچک و خوش آواز بوده و دارای منقاری کوتاه و به شکل مخروط است. رنگ منقار چکاوک درختی نخودی است و نوک تیز تیره رنگی دارد. قسمت پشت پرنده نخودی و رگه های قهوه ای تیره مایل به سیاه دارد. شکم پرنده سفید رو به نخودی داشته و رگه های قهوه ای در آن دیده می شود. چکاوک درختی دارای دم کوتاه و نوار چشمی سفید قابل تشخیصی است که در زیر گردن به هم می رسند. پرواز را به صورت مارپیچی انجام می دهد و با بالهاب بسته بر روی زمین می نشیند. زمان استراحت خود را بر روی درختان سپری می کنند. این نوع چکاوک در حاشیه جنگل ها و دامنه تپه ها که درختان پراکنده داشته باشند و همچنین در زمین های ماسه ای لانه سازی می کنند و زمستان ها را در مزارع سپری می کنند. اندازه این پرنده ۱۵ سانت بوده و چینه دان دارد اما سیخک پا ندارد.

چکاوک آسمانی: این نوع چکاوک کوچک بوده و بیشتر در اروپا و آسیا دیده می شود. این چکاوک اغلب بر روی پارک ها و زمین های غیر محصور پرواز کرده و آواز می خوانند. این نوع چکاوک در سوراخ های کوچک بر روی زمین لانه سازی می کنند و روی آن را با علف پوشش می دهند.

چکاوک سهره ای: این نوع از چکاوک ها بسیار کوچک و خوش آواز بوده و دارای منقاری کلفت است. قسمت پشت پرنده نر قهوه ای خاکی رنگ است. پیشانی و گونه های سفید داشته و قسمت های دیگر آن سیاه رنگ است. منقاری به رنگ آبی روشن دارد. ماده سهره ای تماما قهوه ای خاکی رنگ است. این نوع از چکاوک در دشت های خشک و نیمه خشک زندگی می کند، طول این چکاوک ۱۱ سانتی متر است و چینه دان و سیخک پا ندارد.

چکاوک سنگلاخ: این نوع پرنده کوچک و خاکی رنگ است که دارای منقاری ضخیم و مخروطی زرد رنگ است. انتهای بال های این پرنده و دم قهوه ای آن کمی مایل به رنگ خاکستری است. پاهای بلندی دارد و ناخن انگشت پشت پایش بلندتر از دیگر ناخن هایش است. این پرنده در مناطق خشک بیابانی و نیمه بیابانی دیده می شود. این پرنده ها بیابان های سنگلاخ و دامنه های صخره ای را برای زندگی انتخاب می کنند. ۱۵ سانت طول داشته و چینه دان و سیخک پا ندارند.

چکاوک سیاه: این نوع از چکاوک جثه ای درشت و منقاری کوتاه و کلفت به رنگ زرد و در برخی موارد صورتی کم رنگ با نوک سیاه دارد. پرنده نر این نوع کلا سیاه بوده و فقط حاشیه خاکی کم رنگی در پرهایش دیده می شود. پرنده ماده پشت و سینه و دم قهوه ای مایل به خاکستری دارد. این نوع پرنده بسیار کم یاب بوده و در زمان زاد و ولد لانه خود را نزدیک به آب درست می کند. این پرنده ها در زمستان به صورت دسته جمعی در مناطق باز برفی زندگی می کنند. این پرنده ۱۹ سانت طول داشته و چینه دان دارد ولی سیخک پا ندارد.

چکاوک شاخ دار: چکاوک شاخ دار حدود ۱۷ سانتی متر طول دارد و همچنین دارای گلو و صورت به رنگ زرد کم رنگ و گونه ها و نوار سینه ای سیاه رنگ است که به خوبی قابل تشخیص از سایرین است. قسمت پشت این چکاوک قهوه ای متمایل به صورتی بوده و شکم سفید رنگی دارد. مشخصه چکاوک شاخ دار نر، نوار سیاه رنگ عرضی بر روی تارک و یک جفت شاخ پر کوچک سیاه بر روی سر دارد. در مقابل ماده این پرنده در ناحیه سر سیاهی کمتری دارد. چکاوک شاخ دار در مناطق باز و با ارتفاع کم لانه گزینی می کند. حدود ۲ تا ۵ تخم می گذارد و در آن زمان از حشرات و دانه های کوچک می خورد.

چکاوک کاکلی: نر و ماده این پرنده یک شکل بوده و بسیار خوش آواز هستند که دارای کاکلی افراشته و بلند هستند، منقار این برنده تقریبا دراز بوده و کمی خمیده گی نخودی رنگ دارد. قسمت پشت کاکلی نخودی خاکی با رگه های قهوه ای متمایل به خاکستری است. همچنین قسمت شکم پرنده سفید متمایل به نخودی بوده و دارای دم کوتاهی با وسط تیره و کناره های نخودی است. کاکلی نابالغ خال های بیشتری دارد و کاکلی کوتاه تر دارد. کاکلی در علفزار های هموار و همچنین در بیابان های خشک و نزدیک به منطقه مسکونی دیده می شود و همچنین روی زمین لانه خود را درست می کند. این پرنده ۱۷ سانت طول داشته و دارای چینه دان است، ولی سیخک پا ندارد.

چکاوک پنجه کوتاه:  این پرنده دارای منقاری ضخیم و مخروطی زرد رنگ است. پشت پرنده شنی خاکستری به همراه رگه های تیره و هماهنگ با زیستگاه او است. شکم پرنده سفید رو به نخودی و بدن رگه است. در کنار گردن چکاوک پنجه کوتاه لکه های سیاه رنگ وجود دارد و دارای دمی تیره و کوتاه است. این نوع پرنده کاکل نداشته ولی تارک پر رنگی دارد. این پرنده در زمین های سنگلاخ و ماسه ای و همچنین در دشت های شنی و زمین هایی با گیاه کم و بر روی زمین آشیانه درست می کند. ۱۴ سانتی متر طول داشته و سیخک پا ندارد اما چینه دان دارد.

چکاوک بال سفید: این نوع چکاوک دارای منقاری کوتاه، کلفت و زرد رنگ با نوکی تیره و تیز است. پشت پرنده قهوه ای رو به نارنجی است، قسمت شکم و زیر بغل این پرنده سفید رنگ بوده و گلویی نخودی رنگ دارد. همچنین قسمت سینه پرنده کمی خال دارد. پرهای نزدیک به دم سفید رنگ بوده و اولین پر بیرونی آن سفید است، بقیه پرها قهوه ای تیره بوده و کاملا قابل تشخیص است. این پرنده اکثرا در علفزارهای خشک و جاهای نیمه بیابانی و همچنین بر روی شن و ماسه و خاک رس لانه سازی می کند. اندازه پرنده بال سفید ۱۸ سانتی متر بوده و دارای چینه دان است ولی فاقد سیخک پا است.

تغذیه چکاوک ها

چکاوک ها مثل اغلب پرندگان و گنجشک ها از دانه ها و بذر گیاهان وحشی تغذیه می نمایند. این پرندگان در زمان تخم گذاری و در زمان جفت گیری از انواع کرم و حشراتی مثل موریانه و ملخ استفاده می کنند. این پرندگان اگر به محیط زندگی انسان ها راه یابند از غذاهای حیوانات خانگی مثل سگ، گربه، اردک،مرغ و بوقلمون تغذیه می کنند.

منبع : آرگا