گل مریم با گلهای سفید و خوشبو گیاهی چند ساله و شب گل ده می باشد. عصاره این گل در عطر سازی کاربرد فراوان دارد و از منظر تجاری دارای اهمیت است. اگر یکی از علاقمندان به پرورش این گل زیبا هستید ما در این مقاله به نحوه کاشتن گل مریم می پردازیم. همچنین نکاتی برای رشد بهتر این گیاه را نیز ارائه می نماییم.
آشنایی با نحوه کاشت گل مریم
گل مریم با نام انگلیسی Tuberose (به معنی ورم یا غده) و نام علمی Polianthes tuberosa متعلق به خانواده مارچوبه (Asparagales) بوده که بومی نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد. همچنین از جمله گلهای پیازی می باشد که به عنوان گل شاخه بریده استفاده می شود. این گل زیبا برای هندی ها بیشتر شناخته شده می باشد، چرا که در مراسم های مختلف از آن بهره می برند. گل مریم بوی دلپذیری داشته و در صنعت عطرسازی بسیار مورد توجه می باشد. در ایران نیز پرورش گل مریم جنبه تجاری پیدا کرده است. به طور کلی گل مریم چه در ایران و چه در جهان، یکی از مهمترین گلهای شاخه بریده محسوب می شود. در ادامه این مقاله با شرایط و نحوه کاشتن گل مریم بیشتر آشنا خواهید شد.
شرایط لازم برای کاشت گل مریم
برای کاشتن و پرورش گیاهان ابتدا باید شرایط مختلفی مانند نوع خاک، میزان آبیاری، شرایط آب و هوایی، نور، فصل کاشت، فصل برداشت، نحوه تکثیر، آفات و بیماریها و … را درنظر گرفت تا بتوان به نتجه مطلوبی دست پیدا کرد. در ذیل به شرایط لازم برای کاشتن گل مریم اشاره می شود.
آبیاری متوسط
با توجه به شرایط منطقه و میزان بارندگی آبیاری این گل متغیر است. گل مریم به رطوبت بالا بسیار حساس بوده بنابراین آبیاری نباید به صورت غرقابی باشد. در نواحی گرمسیر نظیر خوزستان در فصل گرم سال هر ۳ تا ۴ روز نسبت به آبیاری اقدام کنید و در فصل زمستان و پاییز هر دو هفته یکبار این کار را انجام دهید.
توجه داشته باشید اگر خاک خیلی خشک شود گل شادابی خود را از دست داده و برگها تیره رنگ خواهند شد. به طور کلی گل مریم به خاک مرطوب نیاز دارد.
خاک با نفوذپذیری خوب
گل مریم برای رشد به خاکی با اسیدیته بین ۶-۷ و نفوذپذیری خوب نیاز دارد. خاکهایی با بافت سبک مانند شنی یا شنی لومی که دارای زهکش خوبی هستند برای کاشت گل مریم انتخاب شود. قابل ذکر است که خاکهای سنگین یا رسی برای رشد پیاز این گل مناسب نیستند.
میزان دما
با توجه به این که کاشتن گل مریم از طریق پیاز آن صورت می گیرد. بنابراین در فصل زمستان بهتر است پیاز گل را از خاک خارج نموده و در مکان گرمی نظیر انبار، نگهداری کنید. در فضای باز بهترین رنج دمایی برای رشد این گل بین ۲۰-۳۰ درجه سانتی گراد است. قابل ذکر است گل مریم به سرما حساس بوده و دمای منفی ۱۰ درجه را نمی تواند تحمل کند.
نور مستقیم
این گل برای رشد به نور مستقیم خورشید نیاز دارد و اصولا سایه پسند نیست. در شرایطی که گیاه در مکانی پرنور یا تحت نور مستقیم خورشید باشد و حداقل ۵-۶ ساعت از روز را از این نور بهره ببرد به خوبی به گل می رود. این گیاه در صورت وجود سایه یا تحت نور کم، با ریزش غنچه ها، رنگ پریدگی برگها و حتی عدم گلدهی همراه می شود.
میزان تغذیه
به طور کلی و در صورتی که خاک مناسبی جهت کشت گل مریم در نظر گرفته باشید، نیاز به تغذیه چندانی ندارد. اما می توانید برای افزایش رشد از کودهایی که دارای عناصر فسفر، نیتروژن و پتاسیم هستند نیز بهره بگیرید. گل مریم پاسخگویی خوب به کودهای آلی و غیر آلی داشته بنابراین می توان از کودهای تکمیلی نیز استفاده نمود.
تکثیر از طریق پیار
تکثیر یا ازدیاد گل از طریق پیاز ان انجام می شود. برای این کار از پیاز یا سوخای بادامی( پیازهای بزرگ و جدا) استفاده می شود که در سال دم به گل می رود. در اطراف پیازهای بادامی سوخک هایی وجود دارد که در سال دوم توانایی گلدهی ندارند و باید سه سال پی در پی کاشته شوند تا به گلدهی برسند.
آفات و بیماری ها
از جمله آفات مهم گل مریم می توان به شته، کنه و تریپس ها اشاره کرد. بیماری های مهم این گیاه نیز لعابی شدن ریشه(عامل ان نماتد آفلند) و پوسیدگی ساقه (عامل ان قارچی) می باشد.
نحوه کاشت گل مریم
می توان گل مریم را هم در گلدان و هم در هوای آزاد تحت کشت قرار داد که هر کدام شرایط خاص خودش را دارد. همچنین باید اشاره نمود که در ایران دو نوع گل مریم پرورش داده می شود. یک نوع با نام مریم گل درشت که از هر پیاز آن یک ساقه گل دهنده خارج شده که گلها به رنگ سفید و بسیار معطر هستند. نوع دوم مریم دشتی نام داشته و از هر پیاز دو ساقه گل دهنده خارج می شود. گلهای مریم دشتی کرم رنگ بوده و عطر کمتری نسبت به نوع قبلی دارد.
کاشت گل مریم در گلدان
چنانچه در مناطق سردی به کاشتن گل مریم می پردازید بهتر است آن را در گلدان پرورش دهید تا پیازهای گل خراب نشود. نحوه کشت به این صورت است که در پاییز، پیازهایی را که گل نداده اند جدا نمایید و در گلدانی با مخلوطی از خاک تازه و خاک برگ بکارید. سپس در گلخانه سرد و خشک یا اتاق تا اواسط اسفند بدون اینکه گلها را آبیاری کنید نگهداری نمایید. چنانچه پیازها را در محلول رقیق اسید جبرلیک (هورمون محرک رشد) قرار دهید گلدهی ۱۵ روز جلوتر صورت می گیرد. بعلاوه بر میزان ارتفاع گیاه و تعدا گل در هر ساقه گل دهنده نیز اثر مثبتی خواهد داشت. استفاده از این هورمون بیشتر از لحاظ تولید تجاری دارای اهمیت است.
کاشت گل مریم در هوای آزاد
برای کشت این گل در هوای آزاد محلی آفتابگیر،آرام و بدون باد انتخاب شود و منطقه دارای هوای گرمی باشد. در ایران این کشت به دو صورت انجام می شود. یکی کشت در منطقه گرمسیری مانند خوزستان که در ماه آبان پیازها را می کارند و گلدهی از اواسط زمستان تا اواخر ان ادامه دارد. دیگری کشت در منطقه معتدله کشت بهاره (فروردین ماه) و تابستانه (تیرماه) گل مریم مرسوم است. کشت در هوای آزاد به صورت ردیفی به فرم جوی و پشته انجام می شود.
پیازهای(سوخ) انتخابی گل مریم برای پرورش نیز باید بالغ و بزرگ باشند. عمق کشت بین ۳-۵ سانتی متر در نظر گرفته شود به نحوی که ناحیه بالایی پیاز گل با لایه کمی از خاک پوشش داده شود. یعنی نوک غده یا پیاز گل در سطح خاک مشاهده شود. (اگر سوخ ها عمیق بکاریم پوسیده می شوند و اگر خیلی سطحی کشت شوند زود سبز شده و گلهای آن کیفیت کمی دارند). فاصله بین پیازها را بین ۱۵-۲۰ سانتی متر در نظر بگیرید.
اگر غده ها درشت تر بودند این فاصله ۲۰-۲۵ سانتی متر باشد. بلافاصله بعد از کشت آبیاری صورت گیرد. در طی دوره رشد گیاهانی چون پنیرک، اویارسلام و پیچک ممکن است به گل مریم آسیب وارد نمایند بنابراین لازم است نسبت به وجین علف هرز طی دو تا سه مرحله در طول این مدت اقدام نمایید.
زمان برداشت
بعد از ۹۰ الی ۱۰۰ روز این گل خوشبو به مرحله برداشت می رشد. البته بسته به منطقه و روش کشت این زمان متغیر است. عملیات گلچینی مریم تا یک ما ادامه دارد. چنانچه هدف صادرات گل باشد برای برداشت باید پایین ترین گل در ساقه باز شده باشد و چنانچه محل انتقال گل فاصله زیادی نداشته باشد بهتر است هنگامی که نیمی از گل ها باز شده باشد برداشت صورت گیرد.
منبع : آرگا