در مادرانی که اولین تجربه بارداری خود را دارند مشکل جفت خلفی پیش می آید. در این حالت صورت جنین رو به شکم مادر قرار می گیرد و باعث درد و سختی زایمان در مادر و یا انجام عمل سزارین می شود. خوشبختانه در بسیاری از جنین ها هنگامی که زمان تولد آن ها نزدیک می شود به موقعیت طبیعی خود بر میگردند و فقط ۴ الی ۱۰ درصد از این جنین ها در هنگام تولد در این حالت باقی مانده اند.
جفت خلفی به وضعیتی گفته می شود که جفت در قسمت عقبی و یا پشتی رحم قرار بگیرد و باعث کمردرد بسیار در مادر شود. در این موقعیت کمر جنین به موازات کمر مادر قرار می گیرد و سر او به سمت پایین و صورتش به سمت شکم قرار دارد. در این وضعیت که جنین نمی تواند چانه و صورت خود را حرکت دهد به راحتی نیز قادر به عبور از قسمت زایمان نیست، این حالت که با درد بسیار همراه است و زایمان را برای مادر سخت می کند. جفت خلفی ممکن است برای بیشتر مادرها رخ دهد. در این شرایط اگر مادر با روش ها و توصیه های مربوطه پزشک خود بهبود پیدا نکرد، باعث سختی در زایمان و یا حتی عمل سزارین می شود که در ادامه به چگونگی و راه های درمان آن می پردازیم.
جفت خلفی دارای چه علائمی است؟
انجام معاینه در دوران بارداری توسط پزشک متخصص امری ضروری می باشد در شرایط جفت خلفی و از بین بردن سریع این مشکل باید تحت مراقبت پزشکی ماهر در این زمینه قرار بگیرید، در هفته بیستم بارداری نیز با مراجه به پزشک و لمس شکم توسط پزشک مربوطه می توان مسیر حرکت و نحوه قرار گیری جنین را مشخص کرد.
در منزل و مادران باردار نیز با بررسی و مشاهده علائم زیر نیز تا حدودی می توانند متوجه این حرکت ها شوند:
- از هفته ۳۴ بارداری به بعد هر هفته وضعیت خود را جلوی آیینه کنترل کنید؛ اگر شکم شما از قسمت زیر دنده ها تا لگن گرد و برآمده بود نشان از سالمی و حرکت صحیح جنین و اگر پایین تر از قسمت دنده ها شیب نسبی وجود داشت نشان دهنده جفت خلفی می باشد.
- داشتن کمردرد بسیار و فشار به روده ها نیز علائم دیگر نشان دهنده جفت خلفی می باشد ولی اگر تکرر ادرار نیز با آن همراه باشد نشان دهنده موقعیت صحیح کودک می باشد.
علت به وجود آمدن جفت خلفی چیست؟
عوامل بسیاری در به وجود آمدن جفت خلفی تاثیر گذار است که در ادامه مطالب به مهم ترین آن ها می پردازیم:
۱- روش نشستن و دراز کشیدن مادر:
شرایط فیزیکی و عوامل محیطی مادر در قرار گرفتن جنین در ماه های آخر بسیار موثر است. کم تحرکی، نشستن بر روی پاها، نشستن طولانی مدت بر روی صندلی، همه این ها عوامل به وجود آورنده جفت خلفی می باشد. در اواخر دوران بارداری مادر باید توجه بسیاری به سبک زدگی و میزان فعالیت خود داشته باشد. در این حالت بهتر است که مادر هیچ گاه به سمت پشت دراز نکشد و خوابیدن رو به پهلو در این شرایط بهترین گزینه می باشد.
۲- اندازه و شکل لگن مادر:
اگر مادر لگن باریکی داشته باشد احتمال به وجود امدن جفت خلفی نیز بسیار است چون فضای پشتی بدن مادر بیشتر است و جنین در آن حالت موقعیت مناسبی برای استراحت دارد. در این حالت جنین سر و صورتش رو ب شکم مادر قرار دارد و هنگام زایمان با مشکل مواجه می شوید.
چگونه می توان از به وجود آمدن جفت خلفی جلوگیری کرد؟
- با نزدیک شدن مادر به زمان زایمان اگر وضعیت جنین تغییری نکند و در همان حالت باقی بماند پزشک برای رفع این مشکلات و کاهش در کمردرد مادر توصیه هایی را تجویز می کند که ما تعدادی از آن هارا به شما معرفی می کنیم:
- خوابیدن مادر به پهلوی راست که با باز شدن دهانه رحم جنین فضای کافی را برای خارج شدن از حالت جفت خلفی دریافت کند. خوابیدن بر روی پشت مانع از حرکت جنین می شود و تغییر در شرایط ایجاد نمی کند.
- خم شدن مادر به سمت جلو در هنگام انقباضات رحمی می تواند عامل دیگری در تغییر وضعیت کودک باشد.
- قرار گرفتن مادر به صورت چهار دست و پا و حرکت لگن به سمت بالا و پایین و همچنین راه رفتن به همین صورت می تواند جفت خلفی را از بین ببرد و باعث راحتی در زایمان طبیعی شود.
- ژل های اپیدووال باعث شل شدن عضلات و مانع از تغییر در حرکت جنین می شود پس از ان به هیچ وجه استفاده نکنید.
اگر با انجام این تمرینات باز هم تغییری در وضعیت کودک انجام نشد، پزشکان مجبور می شوند با حالت دستی وضعیت جنین را تغییر دهند که در این صورت مادر باید چند انقباض رحمی را تحمل کند.
آِیا جفت خلفی باعث افزایش درد و یا سزارین می شود؟
جنینی که در این حالت قرار دارد و در بعضی موارد مادر در همین حالت زایمان می کند، باعث متحمل شدن درد و عذاب بسیاری به کودک و مادر می شود در این حالت سر جنین به سمت بالا قرار دارد که در هنگام خروج درد و فشار بسیاری به مادر وارد می شود. در این حالت مادر نیاز به پیتوسین و انقباضات رحمی دارد که زایمان را با خطر بسیار روبه رو میکند. در این حالت احتمال اپیزیاتومی و یا پارگی شدید پرینه می شود که باعث خونریزی واژینال در بعد از زایمان می شود.
مادری که جفت خلفی دارد مدت زمان زایمانش نیز از حالت طبیعی بیشتر می شود و احتمال پارگی کیسه آب قبل از رسیدن زایمان را دارد. که در این حالت باید به مادر با استفاده از فورسیس و یا روش های دیگر کمک کرد.
در بعضی موارد نیز انجام هیچ یک از این کار ها تغییری در وضعیت مادر و جنین به وجود نمی آورد و ممکن است سلامتی مادر و جنین نیز به خطر بیفتد، در این شرایط پزشک تصمیم به عمل سزارین می گیرد.
در این شرایط و زایمان در این موقعیت باعث بستری شدن جنین در بیمارستان میشود و زمان مرخص شدن مادر نیز به استقامت و شرایط بدنی او بستگی دارد.
منبع : آرگا
