کمبود کلسیم که در اصطلاح پزشکی بدان هیپوکلسمی نیز گفته می شود در بدن با علائم و نشانه های مختلفی همراه است. فقدان این ماده در بدن نه تنها بر روی استخوان ها تاثیر نامطلوبی خواهد داشت بلکه هورمون ها و هدایت سیگنال های عصبی نیز آسیب خواهند دید ما در ادامه به بیان آسیب هایی که کلسیم کم در بدن ایجاد می کند می پردازیم.
کمبود کلسیم در بدن
کلسیم یکی از مهم ترین مواد مغذی بدن محسوب می شود که بیش از ۶۹ درصد آن در استخوان ها و دندان ها ذخیره شده و از عملکرد اسکلت آن ها پشتیبانی می کند. مابقی کلسیم در سایر اندام های بدن از جمله عروق خونی، انقباض عضلانی و افزایش خون از طریق سیستم ایمنی بدن گسترده شده است.
بایستی بدانید که با وجود اینکه کلسیم یک ماده مغذی برای بدن است اما اکثریت مردم اطلاع کافی در مورد این ماده ندارند و حدود ۶۸ درصد مردم جهان به خاطر کمبود کلسیم رنج می برند. مردان و زنان بالای ۷۰ و ۵۰ سال و همچنین نوجوانان دختر و پسر بیشتر در معرض این مشکل قرار می گیرند. زنان در دوران یاسئگی، افراد گیاه خوار و تمامی کسانی که رغبتی به مصرف لبنیات ندارند نیاز بیشتری به کلسیم دارند. اگر شما به صورت مداوم با گرفتگی عضلات، سوزن سوزن شدن دست پا و شکسته شدن آن ها مواجه هستید بایستی میزان کلسیم در مواد غذایی خود را افزایش دهید.
متاسفانه بسیاری از انسان ها توصیه پزشکان را در مورد مصرف کافی کلسیم از طریق رژیم غذایی و یا مکمل ها نادیده می گیرند و به همین خاطر علائم فقدان یا کم بودن کلسیم در آن ها مشاهده می شود. کم بودن کلسیم ممکن است دارای علامت های خفیف، شدید و در مواردی مرگبار باشد در صورتی که این فقدان درمان نشود پیامد های جبران ناپذیری را بر جای خواهد گذاشت که در ادامه به بیان چندی از آن ها پرداخته ایم.
- پوکی استخوان
- راشیتیسم (نرمی استخوان)
- استئوپنیا
اگر حتی در مراحل اولیه این پیامدها ظاهر نشدند ممکن است فرد دچار نوسانات متابولیک یا اختلال در بدن شود.
علائم کلسیم کم در بدن:
- آب مروارید
- نارسایی قلبی
- خس خس سینه
- درد قفسه سینه
- پوسیدگی دندان ها
- شکنندگی ناخن ها
- ضعف ماهیچه ها
- غش و بیهوشی
- خشکی پوست
- دشواری در بلع
- افسردگی و اضطراب
- تشنج و خستگی زیاد
- دائم بیمار شدن
- زبر و شکننده شدن موها
- اختلال در ظرفیت هوشی و زود رنجی
- ایجاد تغییر در صدا به دلیل اسپاسم حنجره
- احساس گزگز و کرختی در اطراف دهان و یا در انگشتان دست و پا
- گرفتگی ماهیچه ها به ویژه در کمر و پاها که ممکن است فرد به اسپاسم نیز دچار شود.
- علائم پوکی استخوان (کمر درد،کاهش تدریجی قد به همراه خمیدگی کمر،بروز شکستگی در ستون فقرات و مچ دست یا ران)
عوامل متعددی که میزان جذب کلسیم در بدن را کاهش می دهند:
- کمبود منیزیم
- مصرف سدیم بالا که در نوشابه ها وجود دارد
- کمبود ویتامین D
- بیماری های مزمن کلیه
- مصرف مواد مخدر
- عملکرد ناگهانی و غیر طبیعی پاراتیروئید
منابعی که غنی از کلسیم هستند:
آیا می دانید که تنها ۱۰ درصد از کودکان زیر ۱۲ سال مقدار کلسیم کافی برای بدنشان را دریافت می کنند. در واقع می توان گفت که امروزه مردم از موادی که دارای کلسیم هستند بسیار کم استفاده می کنند و همین کمبود کلسیم در بدن آن ها منجر به بروز بیماری و مشکلات اساسی در آن ها خواهد شد.
بدن انسان برای داشتن استخوان های قوی و سالم به مقدار کافی کلسیم نیازمند است که کم بودن آن در بدن منجر به ایجاد مشکلاتی خواهد که تاثیر نامطلوبی را بر افراد خواهد گذاشت. به همین خاطر بهترین راه این است که از همان ابتدای کودکی به مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم توجه داشته باشیم و استفاده از آن ها را از یاد نبریم. بسیاری از افراد می دانند که شیر ماده خوبی برای جبران کلسیم در بدن است و به همین منظور به مصرف آن رغبت زیادی نشان می دهند.
انواع لبنیات غنی ترین و بهترین منبع کلسیم هستند که کلسیم موجود در آن ها به راحتی جذب بدن خواهد شد. به طور کلی می توان گفت یک لیوان شیر ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دارد که به راحتی نیاز روزانه ما را تامین خواهد کرد. ماست، پنیر و بستنی نیز از آنجایی که که از شیر تهیه می شوند سرشار از کلسیم می باشند.
ماهی نیز یک منبع عالی از کلسیم محسوب می شود که مصرف ماهی آزاد،ماهی تن و ساردین می تواند مقدار قابل توجهی از کلسیم مورد نیاز بدن را تامین کند.
کنجد و انواع فرآورده های آن مثل آرده و حلوا آرده علاوه بر دارا بودن ویتامین های F1،D،E وB حاوی مقادیر زیادی کلسیم و انرژی نیز می باشد. صد گرم کنجد به اندازه ۷۸۳ گرم کلسیم دارد که ۲.۵ برابر کلسیم موجود در یک لیوان محسوب می شود.
سبزیجات سبز رنگ نیز دارای مقادیر زیادی از کلسیم هستند:
اسفناج،کلم بروکلی،جعفری،کلم و بادام کلسیم زیادی دارند که با قرار دادن میان وعده هایی مثل کشمش،انجیر و خرمای خشک می توان کلسیم مورد نیاز بدن را تا حدی تامین کرد. لازم است که بدانید میوه و گوشت دارای کلسیم زیادی نیستند.
شما برای تامین کلسیم مورد نیاز روزانه خود حداقل به دو لیوان آب نیازمند هستید همچنین بایستی مصرف سبزیجات و حبوبات حاوی کلسیم را نیز از خاطر نبرید.
منابع کلسیم در تمامی سرزمین ها یافت می شود و این عنصر در زندگی گیاهی و جانوری نقش حیاتی و مهمی دارد و در دندان ها،استخوان ها و حتی پوسته تخم مرغ نیز یافت می شود.
امروزه مسئله کمبود کلسیم در میان تمام افراد شایع شده و مردم به فایده های استفاده از آن برای جلوگیری از برخی بیماری ها پی برده اند. می دانید که کمبود کلسیم در میان زنان بیشتر از مردان شایع است و دلیل آن نیز استفاده کمتر از نور آفتاب به دلیل پوششان است. بهتر است که بدانید هیچگاه بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه اقدام به مصرف قرص و داروهای ویتامین D نکنید زیرا بالا بودن دوز این قرص ها در بدن منجر به مرگ افراد خواهد شد.
درمان کلسیم کم بدن با داروهای گیاهی
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، منابع غذایی زیادی می توانند به تامین کلسیم بدن کمک کنند که برخی از منابع گیاهی شامل بادام، کنجد، اسفناج، نخود، سبزی شاهی، میوه های خشک، پیاز و پرتقال می باشند، برخی از این گیاهان دارویی دارای مقدار کلسیم بیشتری به نسبت منابع دیگر هستند، ضمن اینکه مصرف منظم دمنوش هایی همچون چای سبز، گیاه نسترن کوهی، نعناع و گزنه نیز می توانند در این رابطه موثر باشند.
رفع این مشکل با طب سنتی
متخصصان طب سنتی معتقدند؛ به منظور رفع کم بودن کلسیم بدن باید رژیم غذایی خود را تغییر دهید و از مصرف شکر، قند و نوشابه اجتناب کنید، در زیر به برخی غذا های سنتی غنی از کلسیم اشاره می کنیم :
- خوراک حریره بادام
- خوراک کشک بادمجان
- خوراک کالجوش
- سویق گندم
- فرنی
- آش دوغ
- ترکیب شیره انگور و ارده به ویژه برای صبحانه
نکته : توجه داشته باشید؛ چون اغلب این غذاها طبع سرد دارند، بنابراین توصیه می شود بعد از خوردن آنها، حتما گردو یا خرما مصرف کنید.
در چه مواقعی به پزشک مراجعه شود ؟
کم بودن کلسیم بدن می تواند در نتیجه داشتن رژیم غذایی نامناسب، مشکلات مربوط به سلامت و یا درمان های پزشکی رخ دهد، بنابراین در صورتی که هر یک از علایم فقدان کلسیم را تجربه کرده اید باید با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت نمایید، حال پزشک بعد از مشاهده نتیجه آزمایش خون، تشخیص قطعی خود را اعلام خواهد کرد و متناسب با میزان کمبود کلسیم، دوز و دستور مصرف کلسیم را تجویز خواهد کرد، اگر پزشک مشکوک به ابتلای شما به بیماری خاصی ناشی از کمیود کلسیم باشد، دستور انجام آزمایشات بیشتری می دهد.
به همین خاطر توصیه می کنیم که بدون دستور پزشک به مصرف داروهای مختلف اقدام نکنید. همچنین آشنایی با اطلاعات دارویی قرص کلسیم کلیک نمایید.
منبع : آرگا
