یکی از ریاضی دان پر آوازه ایرانی ابو عبدالله محمد بن خوارزمی می باشد که در حقیقت از دانشمندان بزرگ ریاضی و نجوم می باشد از زندگی ایشان چندان اطلاع قابل اعتمادی در دست نیست که در این مقاله شما را با زندگینامه خوارزمی آشنا خواهیم کرد.
زندگینامه خوارزمی
ابو عبد الله محمد بن خوارزمی در حدود سال ۷۸۰ میلادی در خوارزم به دنیا آمده اند و ریاضی دان، ستاره شناس، فیلسوف، جغرافی دان در دوره عباسی بود لقب ایشان مربوط به شهر خوارزم است که اکنون در جنوب دریاچه آرال مرکزی و بخشی از جمهوری ازبکستان است، شهرت علمی خوارزمی مربوط به کارهایی می باشد که در ریاضیات مخصوصا در رشته جبر انجام داده است، به طوری که هیچ یک از ریاضی دانان قرون وسطی مانند ایشان در فکر ریاضی تاثیر نداشته اند و یکی از کتاب های که باعث آشنایی اروپایی ها و مسلمانان با رقم هندی و شیوه حساب هندی شد کتاب حساب خوارزمی بود و کتاب جبر و مقابله نام نویسنده اش را به عنوان بنیانگذار جبر در یاد ها ماندگار کرد، ایشان را معلم ملل اروپایی در علم جبر و پدر جبر نامیده اند، حاصل تحقیقات و تالیفات ایشان هنوز مورد استفاده قرار می گیرد بسیار از مترجمان مشهور قرون وسطی کتاب جبر و مقابله او را ترجمه کرده اند در واقع بیش ترین چیره دستی خوارزمی در حل معادلات خطی و درجه دوم بود کتاب Algoritmi de numero Indorum که ترجمه کتاب جمع و تفریق با عدد هندی را به لاتین ترجمه کردند و همین امر باعث شد تا دستگاه عددی در اروپا از عدد نویسی رومی به عدد نویسی هندی -عربی تغیر پیدا کند، واژه جبر را اروپاییان از کتاب خوارزمی و اصطلاح امروزی الگوریتم را نیز از نام خوارزمی گرفته اند، خوارزمی در مقدمه کتاب جبرش از خود تصویر مردی معتقد و متعصب به دین اسلام را معرفی می کند و در رساله جبر المقابله خود آورده است. از کلام زیر بر می آید که ایشان زمان تالیف این کتاب مسلمان بوده است
خدایی که محمد (ص) را روزگاری به پیامبری فرستاد که پیوند مردم با پیامبران گسسته شد و حق ناشناخته ماند…؛ پیامبری که با آمدنش کوردلان بینا شدند و گمراهان از هلاکت رهایی یافتند…؛ خدا بر محمد و خاندانش درود فرستد.
سخنانی از خوارزمی
آثار خوارزمی
- الجبرو المقابله
- الجمع التفریق بحساب الهند
- زیج. زیج (جدولهای اخترشناسی)
- مقاله فی استخراج تاریخ الیهود و اعیادهم
- کتاب الرُخامَه درباره چگونگی ساخت و نصب ساعتهای آفتابی افقی
- عمل الأسطرلاب. درباره ساخت اسطرلاب
- العمل بالأسطرلاب. دربار ه کار با اسطرلاب
- صوره الأرض در مورد جغرافیای جهان
در زندگینامه خوارزمی این آثار از اهمیت بسیار بالایی در تاریخ جهان بر خوردار است به همین دلیل پژوهشگران دو قرن اخیر به نشر یا بررسی ارزش علمی آنها پرداختهاند.
منبع : آرگا