این پماد یکی از داروهای درمانی برای انواع بیماری های پوستی مانند نیش حشرات, اگزما, درماتیت ها, آلرژی, جوش, خارش اندام خارجی تناسلی در زنان و خارش مقعد است. این دارو تورم و خارش و قرمزی ناشی از این بیماری ها را کاهش می دهد اما بهتر است پیش از مصرف این دارو درباره آن اطلاعات کافی داشته باشد به همین خاطر در این مطلب با این دارو و عوارض جانبی ناشی از مصرف آن آشنا می شویم.
کاربردهای پماد هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون، یک داروی کورتیکواستروئید خفیف است. کورتیکواستروئید به استروئیدهایی گفته می‌شود که در بخش قشری غده فوق کلیوی ساخته می‌شوند و به گروه های مختلفی تقسیم می شوند. هیدروکورتیزون نقش های مختلفی از جمله کاهش التهاب، تخفیف واکنش های ایمنی، تاثیر بر متابولیسم و افزایش قند خون در بدن دارند.
امروزه بسیاری از داروهای هیدروکورتیزون در دسترس است و برخی از آن ها را می توان بدون نسخه ی پزشک خریداری کرد, با این حال همیشه توصیه می شود برای استفاده از داروها حتما با پزشک مشورت شود. این پماد را تنها باید بروی پوست استفاده کرد و فقط موضعی می باشد اما نباید آن را بر روی پوست صورت و زیر بغل استفاده کرد مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد.
برای استفاده از این دارو, ابتدا دست ها را شسته و خشک نمایید. سپس ناحیه آسیب دیده را تمیز و خشک کنید. در صورتی که از لوسیون و یا فوم هیدروکورتیزون استفاده می کنید, قبل از استفاده, آن را خوب تکان دهید. حال مقدار کمی از این دارو را به ناحیه ی آسیب دیده اعمال کرده و آن را به آرامی مالش دهید. مقدار مصرف و طول درمان با این دارو بستگی به نوع بیماری دارد. از استفاده این دارو در چشم, بینی و یا دهان اجتناب کنید و در صورتی که به اشتباه در این ناحیه ها اعمال شد, توصیه می شود آن ناحیه را با مقدار زیادی از آب شستشو داده و در صورتی که سوزش و یا درد مستمری رخ داد, سریعا به پزشک مراجعه شود. همچنین توصیه می شود از این دارو طولانی مدت استفاده نشود و مدتی که پزشک تعیین می کند از این دارو استفاده شود.
عمدتا متابولیسم این دارو در خود پوست صورت می گیرد و به دنبال جذب سیستمیک, در کبد متابولیزه می شود. این نکته حایز اهمیت است که نیمه عمر هیدروکورتیزون آزاد حدود ۳ ساعت می باشد.
عوارض جانبی
از عوارض جانبی مصرف این پماد می توان به سوزش, قرمزی, خشکی اشاره کرد. به علاوه ایجاد جوش, رشد غیر معمول مو, برآمدگی مو یا التهاب فولیکول, نازک شدن پوست/ تغییر رنگ پوست و علائم کشیدگی پوست ممکن است در اثر مصرف این دارو اتفاق افتد. در صورتی که هر کی از این علائم برای طولانی مدت باقی بماند و یا بدتر شود, باید به پزشک گزارش داده شود.
اگر این دارو توسط پزشک تجویز شده است, توصیه می شود طبق نظر او استفاده شود و مطمئن باشید که منفعت استفاده از آن بیشتر از عوارضش خواهد بود. اغلب افرادی که از این دارو استفاده کرده اند, عوارض جانبی جدی برای آن ها ایجاد نشده است.
در صورتی که ناحیه ی تحت درمان با پماد شروع به خونریزی کند, توصیه می شود سریعا به پزشک اطلاع داده شود به خصوص اگر این دارو برای رفع خارش مقعد تجویز شده باشد.
یکی از عوارض جانبی نادر این پماد ایجاد واکنش های آلرژی جدی در برخی از افراد است. برخی از این واکنش های آلرژیک عبارت است از: جوش, خارش, تورم به خصوص در صورت, گلو و زبان, سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی. در صورت مشاهده ی هر یک از این علائم در فرد, توصیه می شود سریعا به پزشک مراجعه کند.
از دیگر عوارض جانبی این دارو افزایش فشار خون، آکنه، پوکی استخوان، مشکلات گوارشی و سرکوب محور آدرنال – هیپوفیز است.
نکات مورد توجه در استفاده از پماد هیدروکورتیزون
در استفاده از این پماد لازم است که به برخی نکات توجه شود.
- در صورت حساسیت به این دارو یا دیگر داروهای کورتیکواستروئید مثال پردنیزون، تریامسینولون و هر گونه آلرژی, فرد قبل از استفاده از آن باید این مسئله را به پزشک اطلاع دهد.
- در صورتی که فرد تحت درمان با این دارو, دارای بیماری های دیگری می باشد, قبل استفاده از این دارو, این مسئله را باید به پزشک اطلاع دهد.
- در صورتی که این پماد برای درمان خارش اندام خارجی دستگاه تناسلی زنان تجویز شود, اگر فرد دچار ترشحات واژینال است, قبل از استفاده از این دارو, این مسئله را باید به پزشک اطلاع دهد.
- از اعمال این دارو در ناحیه ی که دچار زخم و عفونت است, اجتناب کنید چرا که ممکن است عفونت ها بدتر شود. به علاوه در صورت مشاهده قرمزی, تورم و التهاب پوستی, سریعا به پزشک مراجعه شود.
- کودکان ممکن است به این دارو حساسیت بیشتری داشته باشند بنابراین توصیه می شود در استفاده از این دارو برای کودکان مراقبت ها و توجهات لازم به عمل آید.
- در صورتی که این دارو در دوران بارداری, مورد نیاز و ضروری است باید تحت نظر پزشک استفاده شود.
- تا امروز مشخص نشده است که استفاده موضعی از این دارو در دوران شیردهی, این دارو به شیر مادر منتقل می شود. اما مصرف خوراکی این دارو بر روی شیر مادر تاثیر می گذارد. به همین دلیل به مادران شیرده توصیه می شود قبل استفاده از این دارو, با پزشک مشورت کنند.
روش مصرف هیدروکورتیزون
طریقه مصرف و میزان دارو توسط دکتر یا دارو ساز تعیین می شود از این رو، طبق مقدار توصیه شده دارو را مصرف نمایید و دارو ها بعد از وعده غذایی یا به همراه یک میان وعده میل نمایید، همچنین هیدروکورتیزون را به صورت منظم و تا کامل شدن دوره درمان استفاده کنید.
موارد که باید در مورد این دارو احتیاط کرد.
- پرفشاری خون
- سکته قلبی
- زخم های گوارشی
- پوکی استخوان
- بیماری های کلیوی
- تشنج
- سل
- ترومبوآمبولی
- ترومبوآمبولی
- اختلالات روانی
- بالا بودن چربی خون
- سیروز کبدی
- میاستنی گراو
- گلوکوم
- کاتاراکت
مواد منع مصرف هیدروکورتیزون-موضعی
- بیماری روزاسه و التهاب پوست یپروی‌اورال
- ضایعات پوستی درمان نشده باکتریایی، قارچی یا ویروسی
- حالات التهابی زخم دار یا خارش دار
تجویز این دارو به منظور درمان آکنه ولگاریس توصیه نمی‌شود.
دارو هایی که با هیدروکورتیزون هم گروه هستند
- تریامسینولون ان ان
- بتامتازون موضعی
- پماد سوختگی
- تریامسینولون-موضعی
- آلکلومتازون
- کلوبتازول
- دزوکسی متازون-موضعی
- دیفلورازون-موضعی
- فلوران درنولید
- دسونید-موضعی
- فلوسینولون
- مومتازون+فورموترول
- مومتازون فوروات
- پردنی کاربات
توصیه های دارویی هیدروکورتیزون
۱. خودداری از مصرف خودسرانه دارو
۲. پرهیز از به کار بردن پوشش و یا پانسمان بر روی ناحیه تحت درمان پماد هیدروکورتیزون
۳. اجتناب از تماس دارو با چشم
۴. در صورتی که با گذشت دو هفته در عارضه پیش آمده بهبودی مشاهده نکردید بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
۵. از استعمال این دارو پیش از شیردهی بر روی بافت پستان پرهیز نمایید.
۶. پماد و یا کرم موضعی هیدروکورتیزون را بدون تجویز پزشک در کودکان زیر دو سال یا کمتر به هیچ وجه استفاده نکنید.
۷. در طول مدت درمان با هیدروکورتیزون بدون مشورت پزشک از تزریق هر واکسنی خودداری نمایید.
۸ پماد هیدروکورتیزون را در دمای اتاق دور از نور و دسترس کودکان نگهداری نمایید.
ضمن سپاس از همراهی شما دوستان، در این مطلب قصد داشتیم شما عزیزان را با این دارو بیشتر آشنا کنیم که امیدواریم مطالعه این مطلب برای شما مفید و سودمند بوده باشد و اطلاعات کافی در مورد این دارو به دست آورده باشید، می توانید به منظور آشنایی با دیگر دارو بر روی اطلاعات دارویی کلیک نمایید.
منبع : آرگا
عرض سلام و خسته نباشید دارم
بسیار عالی ممنون