آموزش تفسیر آزمایش خون در منزل

همه ما به دلایل مختلف و در شرایط متفاوت آزمایش می دهیم تا علت مشکل خاصی را مشخص کنیم و تقریبا باز هم همه ما وقتی جواب آزمایش خود را می گیریم دلمان می خواهد از مضمون آن اطلاع پیدا کنیم و بدانیم چه مطلب خاص یا مورد مشکوکی در آزمایش ما وجود داشته است و یا اینکه سالم هستیم یا خیر. شاید در گذشته این کار فقط از طرف دکتر قابل انجام بود اما امروزه با پیشرفت دنیا هر شخصی با کسب اطلاعات می تواند به مانند یک دکتر عمل کند و خودش برگه آزمایشش را بخواند. اگر تمایل به این باز خوانی دارید ادامه مقاله تفسیر آزمایش خون را مورد مطالعه قرار دهید.

آزمایش خون و تفسیر آزمایش خون:

آزمایش خون یا CBC که به آن Complete Blood Count گفته می شود به معنای شمردن کامل خون می باشد که از مویی رگ, سرخرگ و یا سیاه رگ به منظور انجام ابتدایی ترین آزمایش بر روی نمونه خون, گرفته می شود. این آزمایش را به منظور تشخیص بیماری خاص و یا تاثیر داروی خاص در یک دوره زمانی معین, میزان مواد معدنی موجود در خون و مشخص نمودن وضعیت بیوشیمیایی و فیزیولوژیک بدن, انجام می شود. یک آزمایش خون از قسمت های مختلفی به شرح زیر تشکیل شده است که در ادامه به تفسیر هر یک از آنها پرداخته ایم:

• WBC  یا شمردن گلبول های سفید موجود در هر میلی متر مکعب خون
• RBC یا شمردن گلبول های قرمز موجود در هر میلی متر مکعب خون
• Platelet Count یا شمردن تعداد پلاکت های موجود در هر میلی متر مکعب خون
• Cell DiffirentialCount White blood یا شمردن متفاوت اجزای تشکیل دهنده گلبول سفید خون
• HCT یا مشخص کردن اندازه هماتوکریت خون
• HGB یا اندازه گیری کردن مقدار هموگلوبین خون
• MCV مشخص کردن میانگین حجم یک گلبول قرمز خون
• MCH تعیین کرد میانگین هموگلوبین در یک گلبول قرمز
• Red Blood Cell Morphology Report یا گزارش کردن مورفولوژی گلبول های قرمز خون
• گزارش نمودن سلول های نارس
• گزارش نمودن وجود انگل های خونی از جمله مالاریا در صورت حضور

آشنایی بیشتر با اصطلاحات تست خون:

• قند خون ناشتا یا  Fasting Blood Sugar  که به شکل مخفف FBS  نوشته می شود, باید بعد از گذشت هشت ساعت از مصرف غذا اندازه گیری شود. اگر قند خون ناشتا پایین تر از ۱۰۰ mg/dl  باشد, یعنی وضعیت نرمال می باشد و اگر از این مقدر بالا تر باشد یعنی احتمال دیابت وجود دارد و اگر در اندازه گیری دو نوبت متفاوت این مقدار بیشتر از ۱۲۶ mg/dl باشد, یعنی فرد به دیابت مبتلا است.
• متوسط حجم گلبول یا MCV  در اندازه گیری در شرایط نرمال می باید ۸۰ باشد.
• متوسط وزن هموگلوبین یک گلبول قرمز یا  MCH  در اندازه گیری در شرایط نرمال ۲۹+_۲ پیکوگرم بر سلول است.
• متوسط غلظت هموگلوبین هر یک گلبول قرمز  یا MCHC  در اندازه گیری در شرایط نرمال ۳۳ می باشد که به فهمیدن سطح کم خونی و نوع آن کمک شایانی می کند.
• گلبول های سفید خون و یا WBC که برای اندازه گیری میزان عفونت در بدن است زیرا تعداد گلبول های سفید در بدن کمتر از گلبول های قرمز است اما اندازه گلبول های سفید بزرگتر از گلبول های قرمز می باشد و در هنگام بیماری تعداد گلبول های سفید زیاد می شود. ذکر این نکته در اینجا ضروری است که اگر در برگه آزمایش خون در جلوی کلمه CBC واژه diff  درج شده باشد به معنی بررسی نمودن جز به جز گلبول های سفید است. ما خوب است بدانید که رنج نرمال WBC برای افراد بزرگسال و کودک بالای دو سال ما بین ۵ تا ۱۰ هزار در هر میلی لیتر خون می باشد و بازه خطرناک آن کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ است. علاوه بر این تغییر در هر جز گلبول سفید, نشانه ویروس, میکروب, عفونت و استرس در بدن می باشد.
• سلول قرمز خون یا RBS که اصلی ترین قسمت خون و رن سرخی آن می باشد و اندازه طبیعی آن در بدن ۴.۷ تا ۶.۱ میلیون در هر میکرولیتر خون می باشد که در کودکان کمی بیشتر و در بانوان کمی کمتر است.
• هموگلوبین یا  HGB که در برگه های آزمایش دیگری همچون hg  و Hgb  نمایش داده می شوند قسمتی از گلبول قرمز خون تفسیر می شوند که وظیفه اکسیژن رسانی را به عهده دارد. رن نرمال هموگلوبین در مردان ۱۲ گرم در هر دسی لیتر و در بانوان ۱۴ گرم در هر دسی لیتر است که اگر کمتر از ۵ و بیشتر از ۲۰ باشد, خطرناک است زیرا نشان دهنده بالا رفتن مایع بدن و پایین آمدن مایع در خون است.
• هموتوکریت یا HCT  که نشان دهنده گلبول قرمز در درصدی از حجم خون است برای آقایان ۳۳ تا ۳۷ درصد و برای بانوان ۴۲ درصد طبیعی و نرمال می باشد. و دانستن این نکته در اینجا ضروری است که در حالت نرمال تعدا گلبول های قرمز خون, مقدار عددی هموتوکریت سه برابر مقدار عددی هموگلوبین است.
• ضریب تغییرات اندازه گیری در گلبول های قرمز یا  RDW  که مشخص می کند آیا اندازه و شکل گلبول های قرمز همسان است یا خیر.
• پلاکت ها یا PLT  که شکل دیسک می باشند و در هنگام خونریزی باعث لخته شدن و انعقاد خون می شوند. میزان نرمال و طبیعی پلاکت خون در افراد بزرگسال ۱۵۰۰۰۰ در هر میلی لیتر مکعب در خون می باشد که برای کودکان مقدار آن کمی بیشتر است. اگر پلاکت خون کمتر از ۵۰۰۰۰ تا و بیشتر از ۱۰۰۰۰۰۰ باشد, مقدار آن غیر طبیعی است. خوب است بدانید که ورزش سنگین و مصرف قرص های ضد بارداری باعث افزایش پلاکت خون و پریودی موجب کاهش آن می شود.
• حجم متوسط پلاکت یا MPV که در تشخیص برخی بیماری ها برای شمردن تعداد پلاکت ها استفاده می شود.
• تری گلیسرید یا  TGS  نوعی چربی است که در خون پیدا می شود و اندازه نرمال و طبیعی آن برای بدن زیر ۱۵۰ می باشد.

انجام آزمایش خون که در بالا با تفسیر آن آشنا شدید، یکی از روش های تشخیص بیماری های مختلف همچون چربی خون، مشکلات کبد، اختلالات تیروئید، کم خونی، دیابت و … می باشد، از طریق آزمایش خون می توان علائم بیماری ها، مواد زائد داخل خون و بسیاری از موارد دیگر را تشخیص داد، حال از طریق یک ویزیت و آزمایش خون ساده که توسط پزشک بعد از معاینه تان تجویز شده است، می توانید از وضعیت جسمی خود اطلاع پیدا کنید.

تست خون اغلب باید به صورت ناشتا باشد و بهترین زمان برای انجام آن در طول روز بستگی به نوع آزمایش دارد، مثلا آزمایش قند خون باید در صبح و به صورت ناشتا انجام گیرد، آزمایش کورتیزول نیز بهتر می باشد در ۸ صبح و یا چهار بعد از ظهر انجام گیرد.

آزمایش چربی خون

بالا بودن چربی خون علت اصلی گرفتگی رگ قلب و سایر عروق می باشد، از این رو لازم است همگی افراد بالای ۲۰ سال به منظور بررسی میزان چربی خون که شامل کلسترول بد، کلسترول خوب، کلسترول تام و تری گلیسیرید است، آزمایش خون بدهند و در صورت طبیعی بودن نتایج لازم است تا سن ۴۰ سالگی هر ۵ سال یکبار و بعد از آن یعنی تا ۵۰ سالگی هر دو سال یکبار این آزمایش را تکرار کنند، همچنین بعد از ۵۰ سالگی نیز هر یک سال یکبار آزمایش چربی خون تکرار شود.

آزمایش خون برای تشخیص اختلالات تیروئید

اندازه گیری هورمون T3 که میزان طبیعی آن در افراد بالغ ۰.۵۲ تا ۱.۸۵ نانو گرم در میلی لیتر و T4 که میزان طبیعی این هورمون در افراد بالغ بین ۴ تا ۱۳ میکرو گرم در دسی لیتر  و TSH که مقدار طبیعی آن د رافراد بالغ بین ۰.۳۲ تا ۵.۲ میکرو یونیت در میلی لیتر است از انواع آزمایش هایی هستند که برای غده تیروئید تجویز می شوند و اگر در این اعداد اختلال به وجود آید، شخص به پرکاری یا کم کاری تیروئید مبتلا می باشد.

به طور کلی انجام آزمایش خون برای هر شخص اغلب هر ۶ ماه یکبار باید انجام گیرد، اما افرادی که بیماری خاصی دارند، باید زیر نظر پزشک آزمایشات لازم خود را در دوره های کوتاه تری انجام دهند.

امیدواریم با استفاده از اطلاعاتی که در اختیار شما عزیزان درباره تفسیر آزمایش خون قرار دادیم بتوانید خودتان برگه آزمایشتان را بخوانید و از اطلاعات موجود در آن سر در بیاورید. اما هرچند هم در تفسیر آزمایش خون موفق بودید باز هم حتما برگه آزمایش را برای نتیجه نهایی نزد پزشک ببرید.

منبع : آرگا