رشته پزشکی هسته ای از رشته های علوم تجربی و حوزه های میان شاخه ای محسوب می شود و بیشتر مناسب افرادی است که علاقمند هستند در محیط های آزمایشگاهی و بیمارستانی فعالیت نمایند. در ادامه مطلب با این رشته بیشتر آشنا می شوید.
آشنایی با رشته پزشکی هسته ای
رشته پزشکی هسته ای یکی از رشته های دانشگاهی مرتبط با کنکور علوم تجربی می باشد و به نوعی میان رشته ای محسوب می شود. در این رشته دانشجوها در مورد استفاده از خواص هسته ای مواد برای تشخیص و درمان بعضی بیماری ها و انجام پژوهش های مرتبط با پزشکی هسته ای به تحصیل می پردازند.
از آنجا که این رشته درباره درمان بیماری ها فعالیت دارد گزینه انتخابی داوطلبان زیادی است. پزشکی هسته ای در منابع انتخاب رشته با عنوان تکنولوژی پزشکی هسته ای هم شناخته می شود. در ادامه مطلب با این رشته، گرایش های آن، بازار کار و دیگر موارد مرتبط با آن صحبت می کنیم.
پزشکی هسته ای
پزشکی هسته ای یکی از شاخه های علوم تجربی و حوزه های میان شاخه ای به شمار می رود. این شاخه تحصیلی تلفیقی از رشته های تصویربرداری پزشکی، پرتونگاری مولکولی و فیزیک پزشکی می باشد که از خواص هسته ای مواد مانند رادیوایزوتوپ ها برای تشخیص و درمان بیماری ها استفاده نموده و طول دوره تحصیل آن در دانشگاه برای دریافت مدرک کارشناسی ۴ سال است.
این رشته برای افرادی که در مقطع دبیرستان به درس زیست شناسی و به طور کلی علوم تجربی علاقه زیادی دارند، مناسب خواهد بود. همچنین مناسب افرادی است که به کار در عرصه های پزشکی و تشخیص بیماری ها علاقمندند و با سایر افراد حس همدردی دارند.
از سوی دیگر می توان گفت مناسب ترین افراد برای پزشکی هسته ای افرادی هستند که بتوانند در آینده در بیمارستان ها و محیط های آزمایشگاهی فعالیت نمایند. در انتخاب این رشته باید دانست که به علت کار با مواد پرتوزا و فرایندهای تصویربرداری آزمایشگاهی،احتمال دریافت دوز مواد رادیواکتیو وجود داشته و از این نظر باید دقت کافی مبذول شود.
اشاره شد که این رشته میان شاخه ای محسوب می شود و ترکیبی از انواع رشته های فیزیک پزشکی، تصویربرداری پزشکی، رادیوتراپی، زیست پرتو و پرتو نگاری مولکولی می باشد. تعریف تخصصی تر به این صورت است که پزشکی هسته ای شامل تمام اقدامات تخصصی، تشخیصی و درمانی در دو زمینه بالینی و پاراکلینیکی می باشد که در آن ها مواد رادیواکتیو به کار می رود.
این رشته در مقاطع کارشناسی تا دکترا پذیرش دارد و هدف از ارائه آن تربیت افراد کارآزموده ای است که زیر نظر متخصصان و پزشکان در مراکز تشخیصی و درمانی پزشکی هسته ای درباره اجرای روند تشخیص و درمان با روش های رادیواکتیو، طریقه مصرف درست داروهای رادیواکتیو تجویزی و حفاظت از آنان در مقابل اشعه یون ساز بیمار را یاری و در مراکز مربوط به آموزش و پژوهش در حوزه پزشکی هسته ای فعالیت کنند.
دروس دبیرستانی مهم برای پزشکی هسته ای
پزشکی هسته ای زیر مجموعه شاخه علوم تجربی در دبیرستان است. به طور کلی داشتن پایه قوی در دروس زیست شناسی، ریاضی و شیمی و در مواردی فیزیک به دانشجویان این رشته کمک موثری می کند. در سال های اخیر ضریب دروس زیست و شیمی برای این این رشته در کنکور سراسری ۴ بوده و ریاضیات با ضریب ۳ محسوب می شده است.
فیزیک و زمین شناسی نیز به ترتیب دارای ضرایب ۲ و ۱ در آزمون ورودی این رشته اهمیت دارند. قابل ذکر است واحدهای درسی این رشته در مقطع کارشناسی ۱۳۰ واحد بوده که شامل ۲۲ واحد دروس عمومی، ۸۸ واحد دروس اختصاصی و پایه و ۲۰ واحد کارآموزی در عرصه می باشد.
پیش نیازهای ورود به پزشکی هسته ای
با توجه به این که پزشکی هسته ای با سلامت و درمان افراد در ارتباط است. به این ترتیب یکی از پیش نیازهای مهم تحصیل در این رشته علاقمندی به فضای تحصیلی و کاردرمانی می باشد. علاقه و استعداد در دروس زیست شناسی، شیمی و مباحث فیزیک و ریاضی که در آینده برای کار با دستگاه های پزشکی هسته ای کاربرد دارند، از دیگر پیش نیازها و الزامات ورود به این رشته محسوب می شود.
محیط کاری اکثر دانش آموختگان این رشته در آینده شامل مراکز درمانی و آزمایشگاه ها بوده و بهتر است توانایی روبرو شدن با بیماران مختلف را نیز داشته باشد. در انتخاب این رشته بایستی دقت کنید که به علت کار با مواد پرتو زا و روند تصویربرداری یا درمان های پرتوی اندکی احتمال خطر وجود دارد و رعایت همه نکات ایمنی لازم است.
همانطور که اشاره شد این رشته به نوعی با تشخیص و درمان مرتبط بوده و برای افرادی که دارای حس همدردی، توانایی همدلی، دلسوزی و مسئولیت پذیر هستند انتخاب مناسب تری می باشد. از شرایط ورود به این رشته انتخاب رشته نهم تجربی و شرکت در کنکور سراسری تجربی می باشد. دروس این رشته بیشتر مرتبط با زیست شناسی، فیزیک و کاربرد دستگاه های پزشکی هسته ای در درمان می باشند.
گرایش های پزشکی هسته ای
ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد پزشکی هسته ای در گرایش های زیر امکان پذیر می باشد:
- رشته مهندسی پزشکی
- رشته علوم داروهای پرتوزا
- رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
- رشته تاریخ علوم پزشکی
- رشته انفورماتیک پزشکی
- رشته اپیدمیولوژی
- رشته آمار زیستی
- رشته نانوتکنولوژی پزشکی
- رشته زیست فناوری پزشکی
- رشته ارزیابی فناوری سلامت
- رشته اقتصاد بهداشت
- رشته رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی
- رشته فیزیک پزشکی
- رشته فناوری اطلاعات سلامت
- رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
- رشته رفاه اجتماعی
بازار کار پزشکی هسته ای
از سال ۸۳ تاکنون دانشگاه های علوم پزشکی کشورمان اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی تکنولوژی هسته ای نمودند. با توجه به گسترش مراکز آموزشی و بخش های پزشکی هسته ای در کشور نیاز به نیروی کارشناس احساس شد که روند پذیرش در مقطع کارشناسی در کشور نیز شروع شد.
کارشناس تکنولوژی پزشکی هسته ای می تواند در مراکز پزشکی هسته ای به پزشک متخصص این کار در انجام روش های پزشکی هسته ای کمک نماید. وی تحت نظارت مستقیم پزشک متخصص پزشکی هسته ای به تهیه پرتو دارو، ارائه پرتو دارو، کار با دستگاه های پزشکی هسته ای، عکسبرداری از بیمار، چاپ تصاویر به دست آمده و ارائه آن ها به پزشک متخصص می پردازد.
پزشکی هسته ای از تخصص های پزشکی نیز محسوب می شود که فرد بعد از اتمام دوره پزشکی می تواند آن را انتخاب کند اما به عنوان یک فرد در مقطع کارشناسی می تواند به عنوان تکنولوژیست هسته ای در مراکز هسته ای کشور فعالیت نماید. در ضمن به عنوان مامور حفاظت از پرتو نیز می تواند مشغول به کار شود.
از سویی داروگر هسته ای که یکی از گرایش های داروسازی می باشد نیز می تواند هدف خوبی برای کار در این رشته باشد. با دریافت مدرک دکترا در پزشکی هسته ای در دانشگاه های خارج از ایران نیز فرد می تواند به تعلیم دانشجو در این زمینه بپردازد. به طور کلی بازار کار هر رشته ای در دنیا پیچیدگی های خود را داشته و به راحتی نمی توان درباره آن اظهار نظر نمود.
ولی به هر روی بازار کار هر کشوری به نیروهای متخصص و حرفه ای نیاز دارد. به علت رشد روزافزون بیماری ها و لزوم استفاده از پرتو درمانی و رادیو درمانی برای تشخیص و درمان آن ها مراکز پزشکی هسته ای در کشور رشد یافته و به حضور یک تکنولوژیست پزشکی هسته ای در این مراکز نیاز می باشد.
همچنین باید اذعان داشت این رشته با رشته کارشناسی رادیولوژی شباهت های بسیاری دارد و در سطح جهان و کشورهایی مانند انگلستان، امریکا و آلمان در مقطع کارشناسی دانشجو می پذیرد. جهت ورود به بازار کار آشنایی با مهارت های تخصصی رشته مدنظر در کنار مهارت های فردی اهمیت دارد.
در واقع این مهارت های فردی هستند که یک فرد را از بین رقبا متمایز می نمایند و موجب موفقیت وی در زمینه ها و موقعیت های شغلی می گردند. این مهارت ها موجب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیط های کاری می گردد و معمولا از آن با عنوان مهارت های نرم یاد می کنند.
وظایف کارشناس پزشکی هسته ای
وظایف کارشناس پزشکی هسته ای بر اساس نوع کار متفاوت است ولی به طور کلی در این رشته وظایف زیر آموزش داده می شود:
- انجام بررسی های مختلف برای عدم وجود هر گونه فشار یا محدودیت و شرایط خاص بیمار قبل، حین یا بعد از انجام آزمایش یا درمان
- بررسی و نظارت به دوز تزریقی برای بیمار
- سنجش و نظارت دقیق حال بیمار حین تزریق
- تهیه و ارائه پرتو دارو
- تزریق رادیو داروها
- کار با انواع دستگاه‌های پزشکی هسته ای و تصویربرداری از بیمار
- چاپ عکس های پزشکی هسته ای و ارائه آن ها به متخصص پزشکی هسته ای
- گزارش دقیق در میزان تاثیر کار مراقبت های پزشکی دوره های درمان بهبودی بیمار
بخش عمده بازار کار این رشته در تشخیص بیماری ها به ویژه بیماری های قلبی، ریوی، استخوان ها، سیستم اداری، مغز و انواع سرطان ها می باشد و بخش کوچکی نیز به درمان انواع سرطان مربوط است. ضمنا کارشناس پزشکی هسته ای می تواند در عکسبرداری pet ct کار کند.
علاقمندان یا اشخاصی که دارای سرمایه اولیه می باشند، می توانند مرکز تخصصی و خصوص تشخیص ودرمان پزشکی هسته ای را راه اندازی نمایند که به معرفی حداقل دو کارشناس پزشکی هسته ای به وزارتخانه و سازمان انرژی اتمی دارد. فارغ التحصیلان می توانند در زنجیره مراکز ساخت و تولید تجهیزات پزشکی هسته ای تا فروش و عرضه آن ها با مراکز تشخیص و درمان اشتغال داشته باشند که به برخی از آن ها در ذیل اشاره می شود.
- فعالیت در بیمارستان های دولتی و خصوصی
- فعالیت در مراکز هسته ای به عنوان تکنسین
- فعالیت در مراکز تصویربرداری و رادیولوژی هسته ای
- به عنوان مدرس در دانشگاه
- فعالیت در شرکت های داروسازی هسته ای
- فعالیت در شرکت های تولید کننده یا وارد کننده تجهیزات درمان هسته ای
- فعالیت در آزمایشگاه های پژوهشی و تحقیقاتی
در خاتمه اگر علاقمند هستید تا با دیگر رشته های پزشکی از جمله رشته مهندسی پزشکی و رشته فیزیوتراپی آشنا شوید، روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
