بلاک چین از دو کلمه Block و Chain تشکیل شده که کلمه اول بلوک را تداعی می کند و کلمه دوم بیانگر زنجیره می باشد. بسیاری از سیستم ها در این زمینه فعالیت دارند. یعنی اطلاعات بر روی آن ها به ثبت می رسد اما این فناوری از قابلیت به اشتراک گذاری اطلاعات بین اعضای شبکه برخوردار است.
این اطلاعات در صورتی که با رمزنگاری و علائم ویژه به ثبت برسند، تقریباً قابلیت تغییر یا حذف کردن را ندارند. اگر بلاکچین را به عنوان یک پلتفرم در نظر بگیریم، بیت کوین یک نرم افزار اجرا شده بر روی آن خواهد بود.
اطلاعات مختلفی بر روی بلاک ها ثبت می شوند. این اطلاعات می توانند بسیار جزئی و پیش پا افتاده یا کلی و مهم باشند. به عنوان مثال در بیت کوین اطلاعات حساب ها نمایش داده می شود.
بلاک چین چیست؟
این اطلاعات در بلاک های مختلف ذخیره می شوند و به شکل زنجیروار در پی هم ادغام می شوند. بلاک های ارائه شده در شکل زیر با نام کشورها مشخص شده اند. این بلاک ها دارای هش می باشند. هش در واقع مانند گروهی از علائم و کدهاست که این کاراکترها با استفاده از توابع خاصی مورد استفاده قرار می گیرند.
در شکل بالا در بلاک ایران، نام شهرهای اصفهان، تبریز و تهران آورده شده و هش این بلاک، کلمه «NYLAC» است. در بلاکچین، هش بلوک های آتی دارای هش بلوک های قبلی نیز می باشد.
توابع ریاضی تعیین کننده هش در بلاک می باشند. این هش ها به کمک توسعه دهندگان تولید می شوند. در چیدمان بلاکچین عملکرد به گونه ای است که تغییر در هش یک بلاک، به شدت بلاک را تحت تاثیر قرار می دهد.
به عنوان مثال اگر در هش ایران یک حرف جدید افزوده شود، هش تغییر می یابد و در نتیجه کلیه بلاک ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد و غیر مطمئن می سازد. این تاثیر زنجیر وار علت نام گذاری فناوری بلاک چین بوده است.
در صورتی که فرد در مشمولات یک بلاک تغییر ایجاد کند و برای هش های بعدی عمل به روزرسانی را انجام دهد، دیتای بلاکچین با یک سرور خاص در کامپیوتر حفظ نمی شود. ضمن اینکه شما در چنین عملی توزیع را مد نظر قرار نداده اید. در واقع این شرایط موجب می شود که هر کامپیوتر با اتصال به شبکه، یک نسخه مجزا از بلاکچین را از آن خود کند.
این موضوع با یک مثال شفاف سازی خواهد شد. به عنوان مثال در یک ازدحام ۱۰۰ نفری یک برگه مشمول اطلاعات برای گرفتن عکس به اشتراک گذاشته می شود. اگر من در شکل و فرم این اطلاعات کوچکترین دخل و تصرفی داشته باشم، دیگران نمی توانند این تغییر را بپذیرند.
چون دارای نسخه اصلی هستند. تنها در صورتی این تغییر از سوی آن ها پذیرش می گردد که موبایل همه افراد اطلاعات ماقبل را حذف و اطلاعات جدید را دریافت کند. تصور داشته باشید که حالا این جمعیت می تواند حدود چند میلیون نفر و یا بیشتر باشد. توجه داشته باشید بلاکچین شرکت در شکل انحصاری و مخصوص به خود است.
هرگونه تغییری در بلاک چین امکان پذیر نیست مگر اینکه بیش از ۵۰ درصد از دادههای رایانههای متصل به شبکه تغییر کند. بلا چین با ترکیبی از توزیع جمعی، هش گذاری و رمز نگاری ایجاد شده و در واقع بلاکچین یک تکنولوژی از نوع بنیادی نیست.
انواع بلاکچین
در حال حاضر سه نوع بلاکچین قابلیت نصب و اتصال دارند. احتمالاً این بلاک چین ها در سال های آتی پیشرفت زیادی خواهند کرد و در نمونه های بیشتری عرضه می شوند.
بلاکچین عمومی ضد انحصاری
اتریوم و بیت کوین بهترین مثال ها در زمینه این نوع بلاک ها می باشند (برای آشنایی با مقایسه بیت کوین و اتریوم می توانید در اینجا کلیک کنید). تراکنش در این بلاک به شکل اختصاصی نیست و جنبه عمومی دارد. در واقع در چنین فرآیندی عملاً از یک بلاک چین در شکل عمومی استفاده می شود. به عنوان مثال علی قصد دارد یک برنامه برای بیان دیدگاه های سیاسی ایجاد نماید. ضمن اینکه در این تبادل نظر امکان حفظ حریم شخصی افراد نیز منظور می گردد. یعنی با قالب ضد انحصاری بلاکچین، اعضای شبکه امکان تبادل نظر در آن را می یابند. ضمن اینکه حریم خصوصی افراد نیز حفظ می شود. در این نوع بلاکچین نظر کلیه افراد اهمیت دارد.
بلاکچین عمومی انحصاری
در این نوع بلاکچین ها از افراد خاص برای تصدیق عملکردها کمک گرفته می شود. این افراد می توانند در جایگاه های مختلفی انتخاب شوند. امکان حفاظت از نوعی اطلاعات وجود دارد اما بیشتر اطلاعات جنبه عمومی دارند.
به عنوان مثال
«محمد می خواهد سلسله پرورشگاه ماهی خود را برای افراد مشخص کند. این شفاف سازی در زمینه تهیه ماهی های پرورشگاه، زمان بسته بندی و … می باشد.»
در این بلک چین محمد بر روی ماهی ها یک کد QR می گذارد. زمانی که این کدها اسکن می شوند، اطلاعات ماهی در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت. برای ذخیره این اطلاعات از روش های متفاوتی استفاده می شود. به عنوان نمونه گاهی کارمندان و گاهی ماهی گیران اقدام به ذخیره این اطلاعات می کنند. این اطلاعات بعد از ذخیره سازی قابلیت تغییر ندارند. این موضوع یک اعتبار بزرگ برای شرکت در نظر گرفته می شود.
بلاکچین خصوصی انحصاری
این بلاکچین در نوع خود بسیار کارساز است و برای بخش های خصوصی و دولتی نهادهای مختلف منظور می گردد. برای تصدیق عملکردها از افراد خاصی کمک گرفته می شود. ضمن اینکه این افراد امکان رویت اطلاعات را دارند.
مثال شفاف برای این نوع بلاک چین زمانی است که یک شرکت حسابداری و دو شرکت کوچک با هم همکاری دارند. رضا به دنبال فراهم کردن شرایط امن کاری در سایه اطمینان می باشد و تمایل دارد تنها اطلاعات برای روسای شرکت قابل دستیابی باشد. بلاکچین نوع سوم برای رضا و شرکتش گزینه ای مناسب است.
عملکرد بلاکچین از منظر فنی
بلاکچین یک پایگاه داده است که امکان ذخیره اطلاعات را فراهم می کند. مانند ویکیپدیا. با این فناوری می توان اطلاعات جامع و کاملی ذخیره کرد. ضمن اینکه کاربران امکان کنترل بر اطلاعات و به روزرسانی آن را نیز دارند.
این پایگاه داده به دلایل انحصاری خود متفاوت است. ویکی پدیا و بلاکچین هر دو در اینترنت قابلیت اجرا دارند اما برای طراحی ویکی پدیا در شبکه وب از یک مدل کلاینت سرور کمک گرفته شده است.
در چنین پایگاهی با تعریف محورهایی در سیستم امکان تغییر بعضی از ورودی ها در ویکی پدیا برای کاربران فراهم می گردد. ضمن اینکه همواره نسخه آپدیت شده این پایگاه در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت. در واقع در این شبکه، امکان دسترسی برای مدیران و با مجوز مقام مرکزی انجام می گیرد. در بلاکچین کاربران صاحب اطلاعات می باشند و امکان حذف این اطلاعات وجود ندارد اما در ویکی پدیا امکان حذف اطلاعات از سمت مدیران وجود دارد.
امنیت ویکی پدیا به امنیت شرکت های بیمه، داده های متمرکز دولت و بانک های امروزی شباهت دارد. این داده ها توسط مالکان خود مدیریت می شوند. دیتابیسی که بر مبنای فناوری بلاکچین شکل می گیرد، متفاوت می باشد. ویرایش اطلاعات در ویکی پدیا توسط چند کاربر ویژه انجام می گیرد و نتیجه به روزرسانی را تمام کاربران دریافت خواهند کرد.
در بلاکچین این نودها هستند که اقدام به رکورد گزارش می کنند و این ثبت های مستقل با هم مجموعه ای از اطلاعات را به وجود می آورند.
کاربرد های بلاکچین
ارز های دیجیتال غیرمتمرکز و بیت کوین از جمله مهمترین و موفق ترین کاربرد های فناوری بلاکچین می باشند، مثلا در بیت کوین با بهره گیری از این فناوری ، امکان دو بار خرج کردن پول، برگشت تراکنش ها و تقلب از بین خواهد رفت.
البته این فناوری به غیر از ارز های دیجیتال کاربرد های دیگری نیز دارد و هر کجا که نیازمند فضایی برای ذخیره داده ها و از بین بردن نیاز به اعتماد باشد، می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
از جمله کاربرد های بلاکچین، انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب است و با استفاده از آن می توان تا حدود زیادی تقلب در انتخابات و نیز نیاز به نیروی انسانی را کاهش داد.
کاربرد دیگر بلاکچین در زنجیره تامین و حمل و نقل می باشد، شرکت های تولید کننده و کارخانجات می توانند اطلاعات مربوط به کالا ها و حمل و نقل را از ابتدا تا رسیدن به دست مشتری بر روی پایگاه داده ثبت نمایند، انجام این کار موجب تضمین کیفیت مواد اولیه و اصالت کالا برای مشتری می شود.
با استفاده از این فناوری می توان همچون یک سازمان، نوعی حاکمیت در سیستم ایجاد کرد که همه نسبت به سهام خود و اختیاراتی که دارند، بتوانند در پیش بردن آن سیستم سهیم باشند.
ضمن اینکه با استفاده از این فناوری می توان دارایی ها را به توکن های دیجیتال تبدیل کرد و آنها را به شکل یک دارایی قابل انتقال عرضه نمود؛ برای مثال ارزش یک خانه را به هزاران توکن دیجیتال تبدیل کرده و آنها را نسبت به بودجه متقاضیان به فروش رسانید تا اشخاص زیادی حتی در کشور های دیگر قادر به سرمایه گذاری در آن خانه باشند.
در دنیای واقعی هنوز به شکل گسترده استفاده از بلاک چین کاربرد زیادی ندارد و با وجود این فناوری غیرمتمرکز، در بسیاری از کار ها باز هم ناچار به تکیه کردن به نهاد ها و سازمان های متمرکز هستیم، البته با فراهم شدن زیرساخت های لازم همچون توسعه هوش مصنوعی و یا اینترنت اشیاء در آینده به کاربرد های بیشتر این فناوری امیدوارتر خواهیم بود.
اعتماد دیجیتال چیست؟
برای گرفتن اعتماد دیجیتالی، شناسایی و کسب مجوز لازم می باشد. این اعتماد یعنی آیا شما واقعاً همان کسی که خود را معرفی می کنید، هستید یا توانایی انجام کارهایی که برعهده گرفته اید را دارید؟ شناسایی هویت در بلاکچین با رمز نگاری ادغام می شود. یعنی کاربر دارای کلید خصوصی برای اعلام هویت می باشد.
برای تعیین این اعتماد به یک شبکه توزیع شده نیاز است که این شبکه از شکست ممانعت خواهد کرد. شبکه توزیع شده باید امن بوده و قابلیت اجرا در حسابداری را داشته باشد. تایید مدیریت معامله از اجرای قانون های پروتکل شبکه نتیجه می شود. از بلاکچین به عنوان بنیانگذار اینترنت ارزش و مهره اصلی برای لایه مدیریت معامله در اینترنت یاد می شود. چون امکان برقراری ارتباط را بدون شخص سوم و با کسب مجوز فراهم آورده است.
نکات مهم در مورد بلاکچین
- کلیه اطلاعات بلاک چین با رمز نگاری ذخیره می شوند و به همین خاطر قابلیت هک یا حذف شدن را ندارند.
- این فناوری برای اولین با در بیت کوین به کار رفت. از بلاکچین برای ذخیره گزارش و اطلاعات در هر سیستمی می توان استفاده کرد.
- یک پایگاه داده مطمئن که امکان اتصال تمام کامپیوترها در آن وجود دارد و به یک یا چند سرور محدود نشده است.
منبع : آرگا