گاباپنتین، یکی از داروهای درمانی اولیه بیماری صرع می باشد که امروزه همراه با دیگر داروها, برای جلوگیری و کنترل تشنج به کار می رود. این دارو که عمدتا به شکل قرص یافت می شود برای کاهش درد و به خصوص کاهش کمر درد و دردهای با منشا عصبی نیز استفاده می شود.
اطلاعات دارویی و موارد مصرف گاباپنتین
گاباپنتین، یک داروی ضد صرع می باشد که ضد تشنج نیز نامیده می شود. این دارو اعصاب و مواد شیمیایی بدن را که سبب تشنج و درد می شوند, تحت تاثیر قرار می دهد. علاوه بر کاربرد تسکین درد ناشی از اعصاب و مدیریت تشنج, این دارو کاربردهای دیگری در درمان بیماری های ناشی از اختلالات عصبی مانند عصب دیابتی, عصب محیطی, کاهش درد عصبی سه قلو و سندروم پاهای بی قرار دارد.
در بزرگسالال از این دارو جهت درمان درد عصبی ناشی از ویروس تبخال استفاده می شود. این دارو با نام تجاری نوروپنتین برای درمان تشنج برای بزرگسالان و کودکان حداقل ۳ ساله استفاده می شود. قبل از مصرف این دارو, افراد باید تمام شرایط سلامتی و داروهای مصرفی و آلرژی به داروها را به متخصص خود اطلاع دهند. همچنین از آن جایی که این دارو وارد شیر مادر می شود, مصرف این دارو برای زنان شیرده محدودیت دارد.
این دارو از راه کلیه دفع می شود, از این رو ممکن است برای افرادی که دچار ناراحتی های کلیوی می باشند مناسب نباشد. نکته جالب در مورد این دارو این است که بیشترین مقدار این دارو از طریق ادرار و مدفوع و به صورت تغییر نیافته دفع می شود.
از این دارو اخیرا جهت پیشگیری از سردردهای میگرنی نیز استفاده می شود. همچنین توجه به این نکته که داروهای ضد تشنج را نباید به طور ناگهانی قطع کرد بسیار اهمیت دارد. چرا که قطع ناگهانی این دارو ها ممکن است سبب افزایش احتمال بروز تشنج در افراد شود.
عوارض جانبی
خواب آلودگی, سرگیجه, از دست دادن تعادل, خستگی, تاری دید یا دو بینی, حرکات غیر طبیعی چشم و لرزش ممکن است در نتیجه ی مصرف این دارو رخ دهد. در صورتی که هر یک از علائم و نشانه ها به مدت طولانی در فرد باقی بمانند و یا تشدید شوند, باید به پزشک گزارش داده شود. بیمارانی که این دارو برای درمان بیماری آن ها تجویز شده است, باید به این نکته توجه داشته باشند که بسیاری از افرادی که نیاز به این دارو داشته اند, عوارض جانبی خطرناکی پس از مصرف این دارو, در آن ها دیده نشده است.
عوارض جانبی نادر ولی خطرناک
برخی از عوارض جانبی نادر ولی جدی و خطرناک گاباپنتین عبارت است از: تورم دست, موچ پا, پاها و نشانه های عفونت مانند تب و سرفه و گلو درد دائمی. در صورتی که فرد هر یک از این علائم و نشانه ها را در خود مشاهده نمود, باید سریعا به متخصص مراجعه کند. علاوه بر موارد بیان شده, تب غیر طبیعی, تورم غدد, زردی پوست و چشم, خستگی غیر طبیعی, تیره شدن ادرار, تغییر در مقدار ادرار و درد قفسه سینه از جمله عوارض جانبی نادر گاباپنتین می باشند که در صورت مشاهده هر یک از آن ها نیز باید فورا به پزشک مراجعه شود.
تعداد کمی از افرادی که داروهای ضد تشنج برای درمان هر نوع بیماری اعم از تشنج, اختلال دو قطبی و درد مصرف می کنند, ممکن است عوارضی مانند افسردگی, افکار و تلاش برای خودکشی و دیگر مشکلات ذهنی و خلق و خوی ایی را تجربه کنند. به همین دلیل به افراد مصرف کننده این دارو توصیه می شود در صورت مشاهده ی هر گونه تغییرات ناگهانی در خلق و خو و افکارتان از جمله نشانه هایی از افسردگی و افکاری از قبیل خودکشی و آسیب رساندن به خود سریعا به پزشک خود مراجعه و گزارش دهید.
از دیگر عوارض جانبی و نادر این دارو می توان به واکنش های آلرژی به آن اشاره کرد. برخی از واکنش های آلرژیک به این دارو عبارت است از: جوش، خارش، تورم به خصوص در صورت، زبان، گلو، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی. در صورت مشاهده ی این علائم نیز باید به پزشک اطلاع داده شود.
برخی هشدار ها درباره مصرف گاباپنتین
استفاده از داروی گابانتین ممکن است در برخی موارد خطر خودکشی را افزایش دهد این رفتار ها و افکار ممکن است در یک نفر از بین هر ۵۰۰ نفری که از داروی گابانتین مصرف می کنند، رخ دهد و معمولا در اولین هفته شروع درمان این خطر شروع می شود. حال در صورتی که موارد زیر را تجربه می کنید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
- پرخاشگری
- برخی علائم افسردگی
- تحریک پذیری
- افکار خودکشی
- وحشت زدگی
- نگرانی بیش از حد
- بی قراری
- هیجانات غیر طبیعی
- عمل کردن بدون فکر
بنابراین باید خانواده و دوستانتان را در جریان علائم این بیماری قرار دهید و در صورتی که هر گونه فکر خودکشی دارید و یا اینکه رفتار هایتان از نظر خانواده و دوستان شما کمی عجیب می باشد، سریعاً با پزشک تان مشورت نمایید. اغلب کودکان در سن ۳ تا ۱۲ سالگی با مصرف داروی گابانتین، دچار تغییرات رفتاری خواهند شد.
برخی از تغییرات رفتاری در کودکان مثل بی قراری، عملکرد ضعیف در درس و مدرسه، ناتوانی در توجه، عصبی شدن یا رفتار پرخاشگرایانه می باشد، همچنین کودک زیر ۳ سال نباید از داروی گابانتین برای درمان حمله های صرع مصرف کند، ضمن اینکه استفاده از گابانتین برای درمان نورالژی بعد از زونا برای بچه ها مجاز نمی باشد.
افراد در سنین بالای ۷۵ سال و مبتلا به بیماری های کلیوی باید داروی گابانتین را با احتیاط مصرف کنند. همچنین نوشیدن الکل احتمال تشدید عوارض جانبی گاباپنتین را افزایش می دهد.
پس از شروع مصرف گابانتین، از قطع ناگهانی مصرف این دارو جداً خودداری کنید، زیرا امکان دارد به مشکلاتی مثل حالت تهوع، اضطراب، تعریق، درد و اختلال خواب که از جمله علائم ترک دارو می باشند، دچار شوید. برای قطع این دارو می توانید دوز مصرفی آن را در طول دوره ای حداقل یک هفته ای و به تدریج کاهش دهید.
اگر هر گونه داروی مخدر یا اپیوئید مصرف می کنید، حتما با پزشکتان در میان بگذارید، زیرا مصرف همزمان این دارو ها با داروی گابانتین می تواند موجب سرگیجه یا خواب آلودگی زیاد شود.
پزشک حتما قبل از تجویز این دارو برای بیمار باید چک کند که آیا وی دچار بیماری کلیوی می باشد یا نه و اینکه وی مشکل سوء مصرف الکل و مواد مخدر را نداشته باشد و یا در صورتی که قصد هر گونه جراحی از جمله جراحی مربوط به دندان پزشکی را دارد، حتما پزشک خود را از این موضوع آگاه کند.
با توجه به مطالب بیان شده در مورد گاباپنتین, مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک صورت گیرد چرا که پزشک منفعت استفاده از این دارو را نسبت به عوارض آن بهتر می داند. به علاوه از قطع خودسرانه این دارو باید جدا پرهیز شود.
منبع : آرگا
