از دیدگاه اسلام و شیعه علت گذاشتن پیشانی بر مهر، سجده کردن به خاک نمی باشد، بلکه برای خدا، پیشانی بر خاک قرار می گیرد و در واقع وسیله ای همچون مهر نماز، این امکان را فراهم می آورد، که در هر مکان و جای بتوان به راحتی به خاک پاک دسترسی داشت.
چرا در هنگام سجده از مهر نماز استفاده می کنیم؟
مسلمانان و علل خصوص شیعیان برای سجده در نماز پیشانی خود را بر روی مهر می گذارند. مهر نماز، تکه ای گل پاک می باشد که در ابعاد مختلف ساخته می شود و بر روی برخی از مهرها نام مبارک ائمه اطهار و اسماء الحسنی حک می گردد. البته سجده بر مهری که با تربت سید الشهدا درست شده باشد، فضیلت بیشتری دارد و بسیاری از علما شیعه سجده بر این خاک را سفارش نموده اند.
دلایل استفاده از مهر و سجده کردن بر خاک از دیدگاه اسلام
پیامبر اکرم (ص) در حدیث مشهوری می فرمایند:
«جعلت لی الارض مسجدا و طهورا»
زمین برای من سجده گاه و مایه پاکی و طهارت قرار داده شده است.
بنابراین پیامبر به صورت کاملا واضح به این موضوع اشاره نموده اند و زمین را به عنوان سجده گاه انسان معرفی می نمایند.
امام جعفر صادق(ع) در حدیثی می فرمایند:
«السُّجُودُ لَا یَجُوزُ إِلَّا عَلَی الْأَرْضِ أَوْ عَلَی مَا أَنْبَتَتِ الْأَرْضُ إِلَّا مَا أُکِلَ أَوْ لُبِس»
همچنین روایات زیادی از صحابه نبی مکرم اسلام حضرت محمد(ص) وجود دارد و بیان داشته اند که همواره رسول اکرم(ص) سجده بر خاک می نمودند و آثار خاک و یا حتی خاک نم زده در اثر باران بر پیشانی مبارک ایشان وجود داشته است.
در روایتی دیگر آمده است، فردی به نام ابوصالح نقل می کند که:
یک روزی پیش ام سلمه رفتم، همزمان با من یکی از برادر زاده های ام سلمه نیز وارد شد و به خواندن نماز مشغول شد، زمانی که خواست به سجده برود، خاک را فوت کرد. در این هنگام، ام سلمه گفت: ای فرزند برادر! خاک را فوت نکن، من شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وآله به غلامش یسار که او نیز هنگام سجده کردن چنین کرد، فرمود: برای خدا، پیشانی ات را بر خاک گذار.
یک روایات دیگر نیز در صحیح بخاری نقل گردیده است، که تعدادی از یاران رسول اکرم(ص) به هنگام سجده در نماز گاهی به خاطر این که زمین بر اثر تابش آفتاب به شدت داغ می شد، قادر به گذاشتن پیشانی بر زمین داغ نبودند، از این رو از پیامبر اجازه می خواستند تا قسمتی از لباس خود را بین پیشانیشان و زمین قرار دهند، اما پیامبر این اجازه را به آن ها نمی داد، به همین علت اصحاب پیامبر به هنگام نماز مقداری خاک در دست می گرفتند و پیش از رفتن به سجده، خاک را بر محل سجده می ریختند، تا از داغی زمین در امان باشند.
بنابراین بر اساس تعالیم دینی اهل بیت(ع) و طبق نظر علمای شیعه سجده کردن بر مهر نماز واجب نیست، اما در هنگام سجده کردن باید بر زمین و هر چیز رویدنی در زمین به غیر از چیزهای خوردنی و پوشیدنی سجده کرد. مثلا می توان بر چوب، خاک، سنگ و امثال این ها سجده کرد. پیامبر نیز بر خاک و خمره(حصیری که از لیف خرما می سازند) سجده می نمود.
مسروق بن اجدع( روای بزرگ اهل سنت) در سفرهایش همواره پاره خشتی را با خود بر می داشت و در وقت نماز بر آن سجده می کردـ
منبع : آرگا