کنجد گیاهی است یک ساله و از رده دولپه ای های پیوسته گلبرگ که سر دسته تیره کنجدها می باشد. دانه های کنجد به سبب دارا بودن روغن اهمیت فراوانی دارند و همچنین کنجد مانند زرشک گیاهی سودآور و استراتژیک به منظور کشت در دوران خشکسالی می باشد. در ادامه شما را با کاشت کنجد آشنا خواهیم کرد.
کاشت کنجد و پرورش آن
کنجد گیاهی گرما دوست است که برای رشد نیاز به محیط های گرمسیری و نور فراوان دارد، از این رو به عنوان یک محصول مقاوم به خشکی و گرما شناخته شده است ولی در عین حال برای تولید و عملکرد بالا به رطوبت احتیاج دارد، گیاه کنجد در انواع خاک ها رشد می کند و نسبت به شوری خاک غیر مقاوم می باشد.
پیشنهاد می شود برای آماده نمودن زمین و عملیات شخم، همچنین اجرای دیسک جهت خرد کردن کلوخ به منظور کاشتن کنجد در اوایل فروردین صورت گیرد؛ کود مورد نیاز شامل ۵۰ کیلوگرم اوره، ۱۰۰ کیلو گرم فسفات در هر هکتار قبل از کاشتن و ۲۵ گرم اوره بر هر هکتار در هنگامی که ارتفاع گیاه به ۲۰ سانتی متر رسیده باشد، می باشد، اجرای دیسک دوم نیز در اواخر فروردین و بعد از پاشیدن کود انجام می گیرد، بنابراین زمین مربوطه به منظور کاشتن آماده می شود.
دقت داشته باشید که در هنگام کاشتن کنجد، فواصل بین خطوط رعایت شود؛ در مورد عمق کاشت نیز بستگی به نوع خاک داشته و حداکثر تا ۵/۲ سانتی متر کافی می باشد. کاشت گیاه کنجد در زمین های شور مناسب نبوده و بذرهای کنجد در زمین هایی که دارای کلوخ است، به خوبی و به طور یکنواخت سبز نمی شود.
در هنگام تعیین تاریخ کاشت کنجد به رعایت سه نکته ضروری باید توجه داشت : ۱) درجه حرارت مناسب جهت سبز کردن ۲) پایداری دمای هوا به منظور اینکه پس از سبز شدن افت حرارت پیش نیاید ۳) زمان گلدهی همزمان با گرمای بیش از حد نگردد، زیرا موجب عدم باروری گلها شده و نهایتا تعداد گلهای تشکیل شده کاهش می یابد. توجه داشته باشید که حداقل حرارت خاک برای جوانه زدن و سبز شدن کنجد حدود ۲۰ درجه سانتی گراد می باشد.
ریشه های گیاه کنجد نازک و فیبری شکل می باشد، از این رو به آسانی آسیب پذیر می باشد. بنابراین برای از بین بردن علف های هرز می توان از روش های مکانیکی ، شیمیایی استفاده کرد.
با وجود اینکه گیاه کنجد، گیاهی مقاوم نسبت به گرما و خشکی است، ولی برای رشد بهتر و تولید بیشتر نیازمند رطوبت می باشد، بنابراین در صورت تشنگی گیاه لازم است، در هنگام شب اقدام به آبیاری گیاه نمایید؛ آبیاری بیش از اندازه برای کنجد زیان آور است و موجب افزایش بیماری بوته میری و پوسیدگی ذغالی گیاه کنجد می شود.
بهترین زمان برای برداشت سنتی کنجد، زمانی است که رنگ برگ ها و کپسول ها زرد شده باشد، در این صورت با برداشت مناسب می توان تا حد زیادی از از ریزش دانه ها جلوگیری کرد؛ برای این منظور ابتدا دانه ها را به وسیله دست برداشت کرده و سپس دسته بندی نمایید. لازم است قبل از دست بندی آنها را سرپا نگهدارید تا کاملا خشک شود و سپس با چند تکان تدریجی دانه های گیاه از غلاف جدا خواهند شد.
برداشت کنجد زمانی صورت می گیرد که دانه ها در کپسول های پایینی رسیده باشند، در این مرحله با وجود اینکه برگ ها ریزش پیدا کرده، اما کپسول ها همچنان سبز می باشند. ارقام شکوفه ها را با دست از خاک بیرون کشیده و یا با داس درو می کنند، سپس دسته بندی می کنند. دسته های درو کرده را تا دو سه روز در مزرعه کنار هم به طور ایستاده تکیه می دهند تا رطوبت آنها کاهش یابد. بعد از آن دسته ها را به صورت وارونه، بر روی برزنت یا پلاسستیک تکان می دهند تا دانه های گیاه از غلاف جدا شوند. دانه هایی که با این روش به دست می آیند، کیفیت بسیار خوبی دارند. در مرحله آخر از کمباین، خرمن کوب و یا ضربات چوب برای جدا کردن بقیه دانه ها استفاده می کنند. برای برداشت ارقام ناشکوفا نیز می توان از دروگر استفاده کرد و یا اینکه بوته ها را درو و در مزرعه رها کنیم تا خشک شود، سپس بوته های خشک شده را با کمباین مجهز برداشت نمود. در این میان به دلیل وجود ترکیبات لزج و مخاطی در ساقه و نیام ها، دوران خشک شدن طولانی می باشد، به همین دلیل کمباین کردن مستقیم ارقام ناشکوفا ممکن است عملی نباشد.
روش کاشتن کنجد در گدان
کاشتن کنجد در منزل اگرچه کار دشواری است، اما امکان پذیر می باشد و این گیاه برای رشد مناسب و عملکرد عالی نیاز به آفتاب دارد، گیاهان کنجد در شرایط خشک اغلب عملکرد خوبی دارند، بنابراین نمی توانند آب زیاد را تحمل کنند، حال بهترین خاک برای رشد این گیاه در گلدان باید دارای زهکشی خوب و بافت متوسط باشد.
همچنین دمای مناسب برای رشد گیاه کنجد بین ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد است، این محصول گرمسیری در طول دوره رشد خود نیاز به شرایط گرم دارد، بنابراین باید آن را از باران های شدید، شرایط یخ زدگی و نیز خشکسالی های طولانی دور نگه داشت.
استفاده از هر وسیله ای برای کاشت کنجد امکان پذیر است، البته گلدان مورد نظر باید دارای زهکشی مناسب باشد، از آنجا که ریشه گیاه کنجد گشترده نیست، بنابراین می توان از ظروف کوچک نیز برای کاشتن بذر های آن استفاده کرد.
همچنین دانه های کنجد دارای تنوع زیادی هستند که برای انتخاب مناسب این دانه ها می توانید با یک متخصص کشاورزی مشورت کنید.
حال برای کاشتن بذرهای کنجد نیز در ابتدا آنها را ضد عفونی کنید تا از بیماری های مختلف بذر گیاه جلوگیری شود.
برای کاشتن کنجد در گلدان ، بهتر است به جای اینکه بذر ها را به صورت پراکنده در گلدان بکارید، آنها را در ردیف های مستقیم در خاک گلدان قرار دهید و سپس روی بذر ها را با خاک کافی پوشانده و بعد به آرامی آبیاری کنید.
به طور کلی گیاه کنجد به نسبت گیاهان دیگر به مراقبت کمتری نیاز دارند، ولی آب کافی و منظم برای رشد مناسب گیاه ضرورت دارد، از این رو آبیاری کافی و به موقع می تواند تاثیر زیادی بر میزان تولید داشته باشد.
زمانی که گیاه را کاشتید، برای بار اول آن را آبیاری کنید، البته با توجه به شرایط آب و هوایی و نیز نوع خاک، می توان بعد از گذشت یک هفته از کاشتن بذرها، به آنها آب دهید.
بعد ازجوانه زدن کنجد نیز لازم است سه بار و در سه مرحله آبیاری گیاه را انجام دهید، آبیاری اول در اولین مرحله و قبل از گلدهی گیاه می باشد، دومین بار در مرحله گلدهی و بار سوم نیز در مرحله ایجاد غلاف انجام می گیرد.
بعد از حدود ۳ تا ۵ ماه از کاشتن بذر ها یکنجد، امکان برداشت آن وجود دارد، البته این زمان بستگی به انواع مختلف کنجد دارد.
در پایان امیدواریم مطالعه این مطلب برای شما دوستان عزیز و علاقمندان به بخش پرورش گل و گیاه سودمند بوده باشد، در صورت تمایل برای آشنایی با روش کاشت گیاهان مختلف می توایند از مطالب قبل یآرگا دیدن کنید.
منبع : آرگا
