یکی از اختلالات روانی بشر, وسواس می باشد. وسواس انواع مختلفی دارد. وسواس فکری یکی از انواع وسواس ها می باشد که مکرراً و مصرانه برخلاف میل شخص, خود را وارد ضمیر هشیار او میکند. در این مطلب با روش های درمانی وسواس فکری و بهترین راهکارهای رفع آن آشنا می شویم.
وسواس فکری عقیده، هیجان، تفکر و یا تکانهایست که به طور مکرر و مقاوم برای شخص بطور غیرارادی اتفاق افتاده و ناراحتی و اضطراب بارزی را در او بر میانگیزند. علت های مختلفی سبب ابتلا به این بیماری می شوند اما علل محیطی نظیر محیط پر استرس و علل بهم خوردن تعادل هورمون های نوروترانس میتر مغزی از مهمترین علت این بیماری می باشد.
این بیماری جزء بیماری های خطرناک محسوب نمی شود و به راحتی و تحت نظر مدام پزشک متخصص, قابل رفع است مگر اینکه بیماری زمینهای دیگری مانند روان پریشی داشته باشد. درمانهای زیادی برای بهبود وسواس فکری انجام می گیرد که رفتار درمانی و تجویز داروها از این قبیل می باشند.
نمونه های مختلفی از وسواس فکری وجود دارد که برخی از این نمونه ها عبارت است از: نیاز به اطمینان مجدد, اهمیت زیاد به نظم, دقت و درستی, ترس از افکار شیطانی و گناهکارانه, ترس از میکروب و کثیفی, ترس از صدمه زدن به یکی از اعضاء خانواده یا یکی از دوستان, نگرانی از اینکه کاری به خوبی انجام نشده باشد، حتی وقتی فرد میداند که این مسئله صحت ندارد, فکر کردن تمام مدت درمورد یک صدا، تصویر، کلمه یا عدد بخصوص.
روش های درمان وسواس فکری
ریشه بیماری وسواس اضطراب است و بیماری به دو شکل فکری و عملی بروز میکند. تحقیقات نشان میدهد بین یک تا سه درصد جامعه ممکن است به اختلال وسواس فکری عملی مبتلا باشند. درمانهای وسواس فکری شامل سه مرحلهٔ درمانی رفتاری-شناختی، رفتار درمانی و دارو درمانی است.
رفع وسواس فکری با رفتار درمانی
یکی از روش های رفتار درمانی در درمان و کاهش وسواس فکری، پیشگیری از عادات و رویارویی است. به گفته محققان و برخی از منخصصان, درمان رویارویی و پیشگیری از عادات, در یک فرایند ۲۰ تا ۹۰ دقیقهای اتفاق میافتد و احساس اجبار برای انجام کاری که از اضطراب جلوگیری میکند، حداکثر ۹۰ دقیقه بهطول میانجامد؛ در نتیجه بیمار در صورتی که بتواند ۹۰ دقیقه در برابر فکر وسواسیِ خود مقاومت کند، بر بخش اعظمی از بیماری خود غلبه کرده است.
اختلال وسواس، یک بیماری مزمن است بدین معنا که میتواند به مدت طولانی، بخشی از زندگی شما را تشکیل دهد. با این حال، مراقبت شخصی، یکی از عوامل کنترل کننده و تخفیف دهندهی این اختلال میباشد. مراقبت های شخصی در برطرف کردن وسواس فکری عبارت است از:
- ادامه دادن به برنامه درمانی حتی اگر در بعضی مواقع، ناراحتکننده و مستلزم مبارزه طلبیدن باشد.
- داروهای درمانی را طبق دستور پزشک مصرف کنید و در خصوص عوارض جانبی و موارد دیگر، با متخصصان این امر مشورت کنید.
- به یک گروه حمایتی ملحق شوید, تا تجربیاتتان را در شرایط مشابه با دیگران در میان بگذارید.
- تهیه لیستی از دوستانی که در مواقع سخت میتوانند موجب دلداریتان شوند.
- کسب آگاهی از وسواس فکری, تا فرق بین واقعیت و افسانه را دریابید.
- مشارکت در فعالیت های اجتماعی برای جلوگیری از منزوی شدن
درمان وسواس فکری با دارو
یکی از مهمترین مراحل بهبود و درمان وسواس فکری، درمان دارویی است. داروهایی که جهت درمان این بیماری تجویز می شوند در گروه داروهای Selective Serotonin Reuptake Inhibitor قرار می گیرند. این داروها مقدار ترشح سروتونین در مغز را افزایش داده و از باز جذب یا دفع سروتونین در مغز جلوگیری میکنند. سروتونین یکی از مواد شیمیایی در مغز است که پیامهای عصبی را از یک نورون به نورون دیگر منتقل می کند. از این داروها در درمان افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات خلقی نیز استفاده میشود. برخی از داروهایی که جزء این گروه از داروها می باشند عبارت است از: فلوکستین (Fluoxtine)، سرترالین (Sertraline)، سیتالوپرام (Citalopram)، پاروکستین (Paroxetine) و اسیتالوپرام (Escitalopram), اولانزاپین (Olanzapine) و رسپریدون (Respridone). مصرف این داروها برای بیماران مبتلا به وسواس فکری, عوارض جانبی جدی و خطرناکی ندارد و تنها ممکن است سبب عوارض کمی مانند سردرد، کم خوابی، اسهال و هیجان شوند.
ممکن است پزشک معالج, چندین دارو را برای بیمار تجویز کند تا ببیند کدام یک برای بیمار مفید و قابل تحمل است.
درمان رفتاری- شناختی وسواس فکری
روش درمانی رفتاری-شناختی، به عنوان مؤثرترین شیوه ی رفع وسواس فکری در کودکان و بزرگسالان شناخته می شود. این شیوهی درمان، به صورت در معرض قراردادن تدریجی فرد مبتلا به بیماری, به یک شئ ترسناک یا ایجاد کنندهی وسواس مانند کثیفی و آموزش روشهای سالم برای کنار آمدن با آن انجام میشود. بسیاری از افراد مبتلا، با اجرای این شیوهی درمان، بهبود پیدا می کنند.
با توجه به مطالب بیان شده در مورد رفع و درمان وسواس فکری، بیماری وسواس بیماری پیچیده است که متاسفانه میتواند در بسیاری از موارد در صورت عدم دریافت درمان حرفهای، سیر صعودی داشته باشد و تبدیل به یک بیماری مزمن شود. بنابراین به افراد مبتلا به علائم این بیماری, توصیه می شود, سریعا به دنبال رفع این علائم و نشانه ها باشند.
منبع : آرگا