در این مقاله قصد داریم به تعریف یک پدیده زیبا و جذاب طبیعی بپردازیم و چگونگی شکل گیری آن را برای شما دوستان توضیح دهیم. این پدیده جذاب و کم یاب شفق قطبی است که در سرزمین های قطبی اتفاق می افتد و مردم از دیدن آن بسیار لذت می برند. اگر می خواهید اطلاعات لازم را در این باره بدانید شما می توانید مطالب زیر را مطالعه کنید.
آشنایی با پدیده شفق قطبی
تعریف پدیده شَفق قطبی : به نورهای زیبا و رنگارنگی می گویند که در آسمان نواحی قطبی دیده می شود. aurora boreali نامی یونانی آن است و از اسم رب النوع سپیده دم گرفته شده است.
شَفق های قطبی معمولا در شب و بیشتر در سپیده دم به چشم می خورند. در نواحی قطب شمال به این شَفق، شَفق قطب شمالی می گویند.
در شهرهای شمالی کانادا این پدیده زیبا قابل مشاهده است.
چگونگی شکل گیری پدیده شَفق های قطبی
شَفق های قطبی در واقع ناشی از فعالیت خورشید بر جو زمین هستند. در اثر برخورد ذرات باردار خورشید و دارای بار الکتریکی با جو زمین به هنگام طوفان و وزش باد پدیده زیبای شَفق های قطبی شکل می گیرد.
خورشید دارای باد است و جنس این بادها ماده است و نیروی مغناطیسی دارند و بادهای خورشیدی همان ذرات و جریان هایی هستند که در زمان ورود به به منطقه مغناطیسی آنجا گرفتار شده و با مولکول ها و اتم های اتمسفر برخورد کرده و بر اثر این برخورد انرژی آزاد می شود و امواج جذاب و رنگینی در فضا پدید می آیند. کنترل این برخورد در جو بواسطه ی الکتریسیته، مولکول و اتم می شود. انرژی این ذرات ۱ تا ۱۰۰ کیلو ولت است.
رنگ شَفق های قطبی
رنگ این پدیده طبیعی به نوع طوفانی که سبب ایجاد این پدیده می شود و همچنین میزان ارتفاع آن بستگی دارد و متغیر می باشد. چنانچه در ارتفاع بالاتری در اتمسفر اتم های اکسیژن با یونهای بادهای خورشیدی برخورد داشته باشند شَفق قطبی با نور قرمز رنگ را مشاهده خواهید کرد. البته یک چنین شَفقی معمولا پدیده ای غیر طبیعی قلمداد می گردد.
چنانچه در ارتفاعات پایین تری در اتمسفر اتم های اکسیژن با یون ها برخورد داشته باشند پدیده ای قطبی با نور سبز و زرد را تولید خواهد شد که معمولا چنین شَفقی طبیعی و تصویری آشنا می باشد.
لبه های شَفق قطبی که دارای رنگ آبی و قرمز می باشد در نتیجه برخورد اتم های نیتروژن با یون ها است.
ایجاد هاله های نور آبی رنگ و با رنگ بنفش در این پدیده نیز حاصل برخورد اتم های هیدروژن با یون ها می باشد. البته چشم غیر مسلح به ندرت قادر به تشخیص این طیف از الکترو مغناطیس است.
دوره تناوب رخداد این پدیده طبیعی
هر چند همانگونه که از نام این پدیده پیداست محل دیده شدن شفق های قطبی باید در قطب ها باشد اما این پدیده در عرض های جغرافیایی میانی نیز با ایجاد طوفان های مغناطیسی به ندرت اتفاق افتاده است.
در دوره تناوب یازده ساله خورشیدی طوفان های مغناطیسی اتفاق می افتند یا اینکه سه سال پس از گذشت این دوره ایجاد می شوند. در این دوره تناوب یازده ساله که در حال حاضر در آن قرار داریم فعالیت های خورشیدی افزایش یافته است که این میزان افزایش فعالیت ها را می توان با رصد خورشید مشاهده کرد. بادهای خورشیدی نیز به تامین انرژی حاصل کمک می کنند.
شَفق قطبی در سیارات دیگر
جالب است که بدانید در دیگر سیارات نظیر زحل و مشتری این پدیده نیز اتفاق می افتد و شدت آن نسبت به زمین بیشتر است و دارای تششعات قدرتمند تری است. زهره و مریخ نیز دارای پدیده شَفق قطبی هستند. در نپتون و اورانوس نیز این پدیده اتفاق می افتد. البته ایجاد این پدیده در برخی از این سیارات همچون زمین به دلیل وجود بادهای خورشیدی می باشد.
ضمن اینکه امیدواریم از مطالعه این مقاله نهایت استفاده را برده باشید از شما عزیزان دعوت می نماییم با کلیک بر روی اطلاعات عمومی مجله آرگا و مراجعه به این صفحه از دیگر مطالب مفید و کاربردی ارائه شده نهایت استفاده را ببرید.
منبع : آرگا
